Hussoloji

"Günlük Kişisel Gazete"

Blog Yazarı

Hussoloji, 2005 yılından beri blog yazmaktadır.

2.03.2020

Yeni koronavirüs küresel ekonomiyi tehdit ediyor

      , , , , ,       Hiç yorum yok    


Yeni koronavirüs (COVID-19) salgını Ortadoğu ve Avrupa’da yayılmaya devam ediyor. Çin’de vaka sayılarında bir gerileme mevcut iken İran, İtalya ve G.Kore gibi ülkelerde vaka ve ölüm sayıları artıyor.

Virüs salgınının ekonomiye verdiği zarar ise günden günde artmaya devam ediyor. Örneğin Çin ekonomisinde büyüme hızının 1.1 puan daha düşük olacağı söylenirken 140 milyar dolar bir ekonomik kayba uğrayacağı yolunda tahminler var.

Bazı uzmanlarca Çin’in ilk çeyrekteki büyümesinin yüzde 4 civarına düşebileceği şeklinde yorumlar da dillendiriliyor.

Ayrıca Çin’de yaşanan tedarik sorunları ve bunun küresel ekonomiye yansıması nedeniyle dünya ekonomisinde 1 trilyon dolar civarında bir daralma olacağı da söyleniyor.

Salgın küresel bir borç krizini tetikleyebilir

Salgın öte yandan ülkeler ve şirketler bazında uzun zamandır biriken küresel borcu da olumsuz anlamda tetikleyebilir. Böyle bir borç krizi koronavirüsten daha hızlı yayılabilir.

Uzman kuruluşların raporlarına (The Institute of International Finance) göre küresel borç 2019'un ilk üç çeyreğinde 9 trilyon dolar arttı. 2020 yılında da artmaya devam ediyor. Mart ayı sonunda muhtemelen 257 trilyon ABD dolarına ulaşacak.

Çin, yüzde 157 gibi yüksek bir kurumsal borç oranına sahip. Onu Singapur, Güney Kore ve Japonya takip ediyor. ABD’de bu oran yüzde 74. Güney Kore ve Malezya ise ciddi bir döviz borcuna sahip.

Çin’deki borçlanmanın temelinde ise devlet destekli şirketler yer alıyor.

Ekonomik açıdan tablo giderek kötüleşirken virüs salgınının Avrupa’da özellikle İtalya’da yayılması Avrupa kıtasındaki gerginliği artırıyor. Son rakamlara göre Almanya 117, Fransa ise 100 virüs vakası bildirmiş durumda. İtalya’da 34 kişi hayatını kaybederken Fransa’da ise şu ana kadar 2 ölüm vakası var.

Ülkelerin salgınla mücadele ederken rasyonel ve soğukkanlı davranmaları önem arz ediyor. Bu noktada söz konusu salgın birçok ülke ekonomisi ve sağlık sistemi için de ciddi bir test alanı haline gelecek gibi görünüyor.

Ancak burada şunu da söylemek de yarar var ki söz konusu salgının ekonomilere vereceği zarardan kaçınmak zor. Salgınla mücadele eden ülkelerin ve küresel ekonominin ciddi ekonomik kayıplara yönelik hazırlıklı olması gerekiyor.

Küresel bilinç ve eylem birlikteliği

Tüm ülkelerin temennisi salgının biran önce ortadan kalkması iken aksi durumda ciddi problemlerin ortaya çıkması olası gibi görünüyor. Özellikle ülkeler arasındaki seyahat rejimlerinin yeniden düzenlenmesi ve küresel tıbbi malzeme sorunlarının ortaya çıkması gibi hususlar söz konusu salgına küresel bir cevap verilmesi gerekliliğini bir kez daha ortaya koyuyor.

Görünen küresel toplumun söz konusu salgın için henüz yeknesak bir tavır geliştiremediği ve bu bilinci oluşturamadığı yönünde. ABD’de vaka sayıları son gelen rakamlara göre (90) rakamını bulmuşken ve (1) ölüm vakası gerçekleşmiş olmasına rağmen ABD’nin salgına yönelik ideolojik bakış açısı pek değişmiş gibi görünmüyor.

Salgının ortaya çıktığı günden bu yana ABD’nin genel tavrı Çin’i çevrelemek yönünde seyrederken vaka sayılarının ABD, Avrupa ve Ortadoğu’da artmaya başlaması bu meselenin “küresel bir sorun” olduğu hususunu yeniden hatırlatıyor.

Bu noktadan hareketle özellikle Dünya Sağlık Örgütünün, söz konusu salgının kontrol altına alınabilmesi için tüm ülkelerle ortak bir bilinç ve eylem birlikteliği geliştirmesi hem küresel sağlık hem de küresel ekonomi açısından önemini korumaya devam ediyor.

Paylaş:

22.01.2020

Ticaret savaşlarında barışın ‘ilk aşaması’

      , , , ,       Hiç yorum yok    


ABD ve Çin arasında geçen hafta yapılan ‘ilk aşama’ ticaret anlaşması iki ülke arasında bir ateşkese işaret ederken Çin’in anlaşma kapsamında verdiği taahhütler konusunda soru işaretlerine neden oldu. Söz konusu anlaşmanın küresel ekonomiye güven vermesi bekleniyor ancak tarifelerin devam etmesi kafa karışıklığına neden olmuş durumda.

ABD, 120 milyar dolarlık Çin mallarına uyguladığı tarife oranını % 7,5'e indirirken 250 milyar dolar tutarında Çin malına uyguladığı %25'lik tarife ise değişmiyor.

Anlaşmada ticaret savaşlarına yol açan yapısal ekonomik sorunlar çözülmezken, elde edilmesi zor ithalat/ihracat hedeflerinin koyulduğu görülüyor. Özellikle Çin’in iki yıl içerisinde ABD’den yapacağı 200 milyar dolarlık ürün alımına yönelik taahhüt uzmanlar tarafından ‘zor’ olarak nitelendiriliyor.

Asimetrik ticaret anlaşması

Çin’in baş müzakerecisi Liu He’nin CCTV’ye verdiği demeçte Çinli şirketlerin ABD'nin tarımsal ürünlerini tüketicilerin ihtiyacına, piyasadaki talep ve arza göre ithal edeceğini belirttiğini not edelim. Bu durumun anlaşma kapsamında verilen taahhüde uymadığı takdirde ne olacak sorusunun cevabı henüz belli değil.

Öte yandan ABD’den yapılacak ithalatın artması durumunda diğer ülkelerden yapılacak ithalat oranlarının değişmesi gündeme gelirken özellikle AB, Çinli şirketlerin Avrupalı şirketlerden daha fazla mal ve hizmet almaya zorlanacağından endişe ediyor.

Bu noktada söz konusu ilk aşama ticaret anlaşmasını ABD'nin Çin'e bir şey vermediği ama çok şey aldığı bir anlaşma olarak tanımlamak mümkün. Buradan hareketle anlaşmayı ‘asimetrik bir ticaret anlaşması’ olarak tanımlayabiliriz.

Çin’in hedefi ABD’yi ‘yatıştırmak’ mı?

Bu arada Liu He'ye göre bu anlaşma 'ekonomik barıştan ziyade aynı zamanda dünya barışı ve refahı üzerinde etkili olan bir anlaşma'.

Liu He'nin açıklaması Çin tarafının bu anlaşmayı ABD'yi 'yatıştırmak' amacıyla imzaladığını gösteren bir bulgu olarak okunabilir. ABD tarafından her alanda çevrelenen Çin'in ilk aşama (phase one trade deal) adı verilen kısmi anlaşmayı bir 'çıkış yolu' olarak gördüğünü söylemek mümkün.

Öte yandan Trump'un da seçim ihtiyaçları bu tabloyu ortaya çıkarmış durumda.

Anlaşmaya genel olarak bakıldığında esas yükün Çin tarafında olduğu görülüyor. Hong Kong, Tayvan seçimleri, Rusya ile yakınlaşmanın ortaya çıkardığı sonuçlar ve Çin’in yıllık büyümesinde yaşadığı sorunlar Çin'i anlaşma masasına yaklaştırmış görünüyor. Çin'in ekonomik büyümesi 2017 yılında 6.8 iken 2018 yılında 6.6'ya, 2019 yılında ise 6.1'e indi.

2018 yılında başlayan ‘ticaret savaşlarının’ bu düşüşte etkili olduğu düşünülüyor. Biraz da ekonomik büyümede yaşanan bu düşüş Çin’i anlaşma konusunda daha esnek bir pozisyona itmiş olabilir.

ABD süreci provoke edebilir

Yapılan anlaşma kapsamında Trump tarafından uygulanan tarifelerin önemli bir kısmı hala yürürlükte ve bununla birlikte Çin tarafının iki yıl boyunca ABD'den 200 milyar dolar ürün ve hizmet alımı yapması gerekiyor.

Çin'in böyle asimetrik bir anlaşmayı kabul edilebilir bulması, büyük güç rekabetinde bir nefes alma ihtiyacından kaynaklanıyor.

Ancak Çin'in ABD'yi yatıştırmayı hedefleyen yaklaşımı tutarlı bir sonuç verir mi sorusuna olumlu bir cevap vermek zor. ABD özellikle askeri ve jeopolitik konularda Çin ile ilgili ihtilafları provoke etmeye devam edebilir.

Bu durumda ikinci aşama görüşmeler önem kazanacaktır.

Kaldı ki 'devlet destekli şirketler' gibi daha kritik konu başlıkları ikinci aşama kapsamında görüşülecek.

Çin'in ABD ile diğer alanlarda hissedilir bir rahatlama yaşamaması durumunda görüşmeler tıkanabilir. Bu bağlamda Trump'un ani manevraları nasıl sonuç verir izlemek lazım.

Küresel rekabet görüşmeleri ‘sarsabilir’

Trump "çok uzak olmayan bir gelecekte" Çin'i ziyaret edeceğini ve ikinci aşama için görüşmelere başlayacağını dile getirirken Çin devlet başkanı Xi Jinping tarafından konu ile ilgili güçlü bir mesaj gelmemesini de not etmek gerekiyor. Ayrıca Liu He’nin de ‘ikinci aşama’ için acele edilmeyeceğini söylediğini belirtelim.

İlk aşama ticaret anlaşması Çin açısından kısa vadede istikrarlı bir dış ortam yaratacağı tahayyülünden hareketle kabul görürken iki ülke arasındaki ticaret dengesizliği ve farklı kalkınma modelleri arasındaki rekabet önümüzdeki görüşmelere yansıyabilir.

İki ülke arasında devam eden küresel rekabet ticaret görüşmelerine yansıyabileceği gibi özellikle jeopolitik alanda yaşanacak gelişmeler belirleyici olacak gibi görünüyor.

Paylaş:

14.01.2020

Tayvan seçimleri Çin için ne anlama geliyor?

      , , , ,       Hiç yorum yok    

Tayvan seçimlerini DPP lideri Tsai Ing-wen’in kazanması Çin karşıtı cephede “zafer” şeklinde nitelenirken, Çin ise Tayvan ile "barışçıl birleşmenin” kaçınılmaz olduğu şeklindeki söylemini tekrarlıyor. Öte yandan Hong Kong ve Tayvan arasında beliren ‘yakınlaşma’ dikkat çekiyor.  

Çin’in ‘barışçıl birleşme’ ısrarı

Pekin, 'tek Çin" politikası gereği Tayvan'ı kendi bütünlüğünün bir parçası olarak görüyor ve gerekirse birleşme için 'askeri seçeneğin' masada olduğunu söylüyordu.

Çin devlet başkanı Xi ve diğer yöneticiler, Hong Kong'da uygulanan 'bir ülke iki sistem' modelinin Tayvan için de kullanılabileceğini defaatle belirtmişti. Buna karşılık Hong Kong'da aylardır yaşanan gösteriler 'bir ülke iki sistem'in uygulanabilirliği konusunda şüpheler yarattı.

2018 Kasım ayında Tsai ve partisi DPP'nin lokal seçimlerde yaşadığı kayıp ve rakip parti KMT'nin Pekin ile 'ılımlı' ilişkileri süreci dönüştürmeye başlarken, Hong Kong’da yaşanan olaylar süreci tekrar eski haline çevirdi. Tayvanlı lider Tsai, güçlü bir şekilde Hong Kong protestocularını destekledi.

Tayvan'lı seçmenlerin Hong Kong’da yaşanan olaylar sonrasında 'bir ülke iki sistem' modelinden fazlası ile endişelendikleri biliniyor. Bunun seçimlere yansıması beklentiler arasındaydı. Ayrıca KMT lideri Han'ın Çin'e bağımlı bir ekonomik vizyon çizmesi işin tuzu biberi oldu.

Hong Kong’da yaşanan seçimlerde özellikle protestocuların destekledikleri isimlerin yüksek oy almasının ardından şimdi de Tayvan'da Tsai'nin seçimleri kazanması Pekin'de alarm zillerini çaldıracaktır.

Pekin’in endişesi artıyor

Pekin'in kriz potansiyeli yüksek olan bu noktalara yönelik endişesi artıyor.

Pekin, Tsai’nin zaferinin hemen ardından yanıt olarak 'Tayvan'ın bağımsızlığına “kararlı bir şekilde karşı” olduğunu ve Tayvan ile ilgili “bir ülke, iki sistem” ve “barışçıl birleşme” politikasını sürdürmeye devam edeceğini' belirtti.

Bu arada Tsai seçim zaferi sonrası yaptığı konuşmada; 'Hong Konger’ların seçim sonuçlarından memnun olacağını ve ayrıca Pekin'i Tayvan'a yönelik tehditlerini sona erdirmeye çağırdı.

Seçimler için ülke dışından da birçok Tayvan'lının oy kullanmak için ülkeye geldiği belirtiliyor.

Çin dışişleri bakanlığı resmi açıklamasında: "Tayvan'da içerde ne değişiklik olursa olsun, dünyada sadece bir Çin olduğu ve Tayvan'ın Çin'in bir parçası olduğu temel gerçeği değişmeyecek" dedi.

Seçimden sonra Tayvanlı lider Tsai; ABD'nin Taipei'deki 'de facto büyükelçiliğinden' Brent Christensen ile görüştü ve şöyle dedi: "Demokrasi ve özgürlük gerçekten Tayvan'ın en değerli varlığı ve uzun vadeli Tayvan-ABD ortaklığının temelidir."

Tayvan'ın Anakara İşleri Konseyi, "Çin'in seçim sonucuna saygı duyması ve adaya baskı yapmayı bırakması gerektiğini" söyledi. Ayrıca “Hükümetimiz Çin Cumhuriyeti'nin egemenliğini ve Tayvan’ın demokrasisini ve özgürlüğünü sıkı bir şekilde savunacak” dedi.

Çin, olası bir Tayvan krizine yönelik stratejik bir hazırlık içerisinde

Bu arada Xinhua'da çıkan bir yazıda "Anakaranın elinde gerek Tayvan'ın ayrılıkçı faaliyetlerini engellemek gerekse Tayvan vatandaşlarına fayda sağlamak için içi dolu bir politik alet çantası var" dedi.

Aslında aylar önce yapılan anketlerde KMT lideri öne çıkmaya başlamış özellikle Hong Kong'da yaşanan protesto olaylarından sonra Tsai anketlerde yeniden öne geçmişti.

Tsai'yi destekleyen seçmenler "Wang Guo Gan" gibi ifadeler kullandı. Yani "gözden kaybolan, tarihe karışan ülke hissi".

Aslında ABD ve Çin'in Tayvan seçimlerini 'vekil savaşların cephesi' olarak kullandığını söylemek mümkün. Çin, diplomatik alandan askeri alana kadar farklı yöntemler kullandı. Örneğin Pasifik'teki Solomon Adaları ve Kiribati, Tayvan ile diplomatik ilişkileri kopardı.

Çin bununla da kalmadı Anakara'dan Tayvan'a yapılacak bireysel seyahatleri askıya aldı. Bu hamle Tayvan'ın turizmini önemli ölçüde etkiledi. Ayrıca Çin'in ilk yerli uçak gemisi Tayvan boğazından geçti.

Çinli uçak gemisinin boğazdan ‘geçişi’ Tayvan’a askeri bir uyarı olarak algılandı. Çin devlet medyasında Tayvan seçimleri ile ilgili sert yazılar çıkmaya devam ediyor. Xinhua, Tayvanlı liderin seçimi kazanmak için “kirli taktiklere” başvurduğunu belirtirken, Global Times gazetesi ise Çin’e karşı daha ılımlı olan KMT içerisindeki sorunların seçimleri kaybetmesine neden olduğunu işliyor.

Bu arada Çin sosyal medyası, ‘Tayvan’ın güç kullanılarak anakaraya katılması gerektiği’ şeklindeki yorumlarla dolup taşıyor.

Çin’i ‘kuşatmanın’ bir parçası olarak Tayvan 

Çin’i stratejik bir rakip olarak gören ABD ise Tayvan’da ortaya çıkan seçim sonucunu büyük bir memnuniyetle karşıladı. Hali hazırda Hong Kong’da aylardır devam eden gösteriler nedeniyle iyice sıkışan Pekin, Tayvan’da ayrılıkçı cenahın seçimleri güçlü bir şekilde kazanması sonucu stratejik açıdan biraz daha zora girmiş durumda.

Bu yeni gelişme aynı zamanda ABD’yi Tayvan konusunda daha duyarlı hale getirdi. ABD, son senelerde Tayvan ile özellikle askeri alanda bir yakınlaşma içerisindeydi.

İçinde tankların ve F-16'ların da bulunduğu askeri ürünleri geçen Temmuz ayında Tayvan'a satmaya karar verdi. Bu Tayvan iktidarına açık bir destekti.

Mike Pence "Tayvan'ın zor kazanılmış özgürlüklerini savunmak için yanındayız" dedi.

Seçimlerin hemen ardından ABD dışişleri bakanı Pompeo, “acımasız baskı karşısında” istikrar arayışından dolayı Tsai’yi kutlarken Tayvan’ın demokratik sisteminin ve serbest piyasa ekonomisinin “Hint-Pasifik bölgesi için bir model ve dünyada iyilik için bir güç” haline geldiğini söyledi.

Tayvan seçimleri bölgede Hong Kong'dan sonra Çin'e indirilmiş ikinci darbe ve bu durum Çin'in kuşatılmasını biraz daha yoğunlaştırıyor. 

 Bu kuşatılmışlık, Çin'in agresifleşmesine neden olabileceği gibi daha detaylı bir stratejik planlamaya yönelebileceğine de işaret edebilir.

Sonuç olarak bu seçim Tayvan tarafından 'bir ülke iki sistem modelinin' reddi anlamına geliyor.

Ayrılıkçı yaklaşım güçleniyor. Bu durum ABD açısından Çin’e karşı pazarlık unsuru olarak kullanabileceği yeni bir manevra alanı yaratıyor.

Öte yandan Xi'nin 'askeri opsiyon' bulunan açıklamaları ve Hong Kong'da yaşanan olaylar bu süreci keskinleştirmiş gibi görünüyor.

Hong Kong'dan sonra Tayvan'da ortaya çıkan bu yeni durum karşısında giderek daha fazla sıkışan Pekin, 'stratejik ve diplomatik' bir çözüm arıyor. 


Paylaş:

10.12.2019

Yeni Soğuk Savaşın Kaotik Cephesi Hong Kong

      , , , ,       Hiç yorum yok    


Hong Kong, suçluların iadesi anlaşması ile başlayan ve yaklaşık altı aydır devam eden protestolar sonrasında yoğun bir şiddet sarmalının içerisine girerken aynı zamanda kalıcı gibi görünen bir kaosa da gömülmüş durumda. Çin tarafında şehrin ABD ve İngiltere tarafından karıştırıldığına yönelik algı son derece güçlenmiş durumda. Hatta söz konusu karmaşayı ABD ve Çin arasında devam eden bir tür yeni soğuk savaşın cephelerinden birisi olarak tanımlayanlar da giderek artıyor.

Öncelikle ABD ve Çin arasında giderek gerilen ilişkilerin Hong Kong üzerinden kristalize olan ve genişlemeye başlayan bir modele doğru evrildiğinin altını çizmek gerekiyor. Bu kaotik genişlemeyi yeni dönemin karmaşık biçimli soğuk savaşı olarak tanımlamak mümkün. Finansal açıdan önemli bir cazibesi olan şehrin iki ülke arasında kalmış görüntüsü vermesi Çin açısından hem içeride hem de dışarıda önemli zorlukları beraberinde getiriyor.

Şehir ekonomik açıdan cazibesini giderek daha fazla kaybediyor. IMF, altı ay süren protestoların ardından ekonominin teknik durgunluk içinde olduğunu ve bu yıl % 1.2 oranında daralacağını belirtti.

Hong Kong açısından kilit bir sektör olan turizmde de durum iç açıcı değil. Geçen sene Ekim ayında gelen turist sayısına göre bu yıl aynı ayda yüzde 44’lük bir düşüş yaşandı.

Şehirde Haziran ayından bu yana yaklaşık altı aydır devam eden protestolarda toplamda dokuz yüz (900) gösteri ve miting düzenlenirken altı binden (6000) fazla protestocu tutuklandı.

Pekin’in amacı protestoları soğutmak

Yakın zamanda belediye meclisleri için düzenlenen seçimlerde protestocuların desteklediği siyasi kanadın temsilcileri daha fazla oy alırken Hong Kong yönetimi sorunu zamana yayarak soğutmanın en stratejik seçenek olduğunu düşünüyor.

Bununla beraber Pekin’in de benzer bir düşünceye sahip olduğunu söylemek mümkün.

Protestocular yerel seçimleri her ne kadar bir zafer alayına dönüştürse de aslında durum tam da göründüğü gibi değil. Çünkü 2016 yılında yapılan yasama meclisi (LegCo) seçimlerinde demokrasi yanlısı gruplar yüzde 55 civarında bir oy oranına ulaşırken yeni yapılan ve protestocular tarafından bir referandum olarak nitelenen bu seçimlerde söz konusu gruplar toplamda yüzde 57’lik bir orana ulaşabildiler.

Önemli bir oran ancak geçmiş dönemlere nazaran büyük bir fark görünmüyor.

Protestocuların hibrit taktikleri radikalleşiyor

Hong Kong hükümeti her ne kadar yaptığı açıklamalarla “Hükümet dersini aldı ve eleştirileri dinleyecek…” tarzında açıklamalar yapsa da protestocular daha geniş bir talep listesi ile sokakları doldurmaya devam ediyor.

Bu talepler arasında özellikle genel oy hakkı talebi ve polislerin sorumluluğu ile ilgili yapılması istenen bağımsız soruşturma dikkat çekiyor.

Protestocular olayların başından beri stratejik ve taktiksel değişimler gösteriyor. Olayların başında kitlesel mitingler düzenleyen kalabalıklar bir süre sonra “be water” (su gibi ol) sloganı ile sokak aralarında oluşturulan küçük gruplar şeklinde polis ile çatışmayı da göze alan radikal bir dönüşüm yaşamıştı.

Daha sonra ara ara kitlesel mitinglere geri dönen Hong Kong’lu protestocuların havaalanı ve Politeknik Üniversitesi gibi kamuya açık kurumları işgal ederek alan tutmaya yönelik stratejik bir değişikliğe gittikleri görüldü.

Öyle ki Politeknik üniversitesindeki eylemler sırasında bir polis memurunun “ok” ile vurulması gibi gerçeküstü olayların yaşanması protestocuların giderek daha fazla radikalize olduklarını ve sürekli farklı yöntemler denediklerini gösteriyor.

“Uzlaşma yok”

Bu olaylar olurken özellikle Çin devlet medyasının “uzlaşma yok” şeklindeki çıkışları da devam ediyor. Çin’in geri adım attığı takdirde stratejik açıdan kaybedeceği özellikle Çin cenahında kesin bir algıya dönüşmüş durumda.

Hong Kong polisinin müdahalesi ile Politeknik Üniversitesi gibi alanlar boşaltılırken protestocuların yeniden kitlesel mitinglere yöneldikleri görülüyor.

Haziran ayında iki milyon insanın katıldığı mitingin ardından bu hafta sekiz yüz bin kişinin katıldığı büyük bir miting düzenlendi. Bu rakamlar genelde göstericilerin verdiği rakamlar, Hong Kong polisinin verdiği rakamlar daha düşük.

Örneğin son gösteri için Hong Kong polisi yüz seksen üç bin (183.000) rakamını açıkladı.

Bu arada ABD Başkanı Trump’un onayladığı Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasası da ABD ve Çin arasında ciddi problemlere neden olmuş durumda.

Söz konusu yasanın onaylanmasının ardından ABD’nin, Hong Kong ile ilgili yıllık değerlendirmeler yapabileceği gibi aynı zamanda yaptırım da uygulayabileceği belirtiliyor.

“Pekin artık bıktı”

Çin ise bu yasaya cevap vermekte gecikmedi ve ABD savaş gemilerinin Hong Kong’da bulunan limanlara erişimini yasakladı. Çin Dışişleri Bakanlığı ayrıca Amerikan sivil toplum kuruluşlarına da cezai yaptırımlarda bulunulacağını açıkladı. 

Bu noktada Çin tarafının yasayı onaylayan ABD Başkanı Trump ile ilgili öne çıkan eleştirilerde bulunmadığı görülüyor. Bunu da Çin’in sorunu daha esnek ve yönetilebilir bir diplomatik zeminde çözmeye çalıştığı şeklinde okumak mümkün.

Uzmanlara göre hafta içinde düzenlenen mitinge güçlü bir katılım olması Pekin’in protestolara karşı daha sert bir yol izlemesi gerektiği görüşünü pekiştirecek. Pekin’de bu şekilde düşünen kanat, Hong Kong’da okullarda “vatansever” bir eğitim verilmesini ve bölgeye anakaradan Çinlilerin göç etmesi gerektiğini savunuyor.

Hong Kong’un Çin’e devredilmesinden sonra geçen yirmi iki yıl Çin’in şehirde gönüllere ve zihinlere etkide bulunamadığını gösteriyor. Pekin’in resmi tutumunu yansıttığı düşünülen China Daily gazetesinin yakınlarda çıkan bir başyazısında “Hong Kong’da yaşayan pek çok kişi, şehri aylardır rahatsız eden şiddet ve huzursuzluktan bıktı” yorumu dikkat çekiyor.

Stratejik Sabır Zorlanıyor

Pekin de olayların gidişatından bıkmış durumda ancak stratejik bir kilitlenme söz konusu. Olaylar bir kısır döngü şeklinde devam ederken Pekin; Hong Kong hükümetinin ve polisinin olayları kontrol altına alabileceğine dair inancını korumaya devam ediyor.

Bu arada Hong Kong polis şefinin şiddet içeren olaylara karşı sert ancak barışçıl gösterilere karşı daha esnek davranacaklarını açıklamış olması olayların zamana yayılarak soğutulması stratejisinin bir parçası gibi görünüyor.

Sonuç olarak Pekin, Hong Kong olaylarına karşı stratejik sabrını sonuna kadar zorluyor. Yerel seçimler sonucunda özellikle Hong Kong yönetiminden kesintili bir şekilde gelen yumuşama mesajları büyük gürültünün içerisinde kaybolurken protestocular kararlı bir şekilde gösteriler yapmaya devam ediyor.

Pekin, protestocuların kararlılıklarının sona ermesini bekliyor olabilir.

Ancak bu bekleyiş protestocular üzerinde oluşacak öfkenin daha da birikmesine ve yeni bir şiddet dalgasının ortaya çıkmasına da neden olabilir. Sonucu iki tarafın stratejik sabrı belirleyecek.

Paylaş:

15.10.2019

Ticaret Savaşlarında Teyakkuz Dönemi

      , , , ,       Hiç yorum yok    


ABD Başkanı Donald Trump’un “ticaret savaşları iyidir” düsturu ile başlattığı ve yaklaşık 20 aydır ABD-Çin ilişkilerini küresel ekonomiyi etkileyecek bir anafora doğru sürükleyen süreç, olumlu bir şekilde nihayete erme belirtileri göstermeye başladı.

İki ülke arasında devam eden ticaret müzakerelerinin Washington’da yapılan 13.turunda “kısmi ve sınırlı bir anlaşma” sağlandı. Trump sürecin birkaç aşamadan oluşacağını deklare ederken, söz konusu kısmi anlaşmanın “ilk aşama”sının (Aşama-1) sonuçlandığını belirtti.

İki tarafın hemfikir olduğu nokta “önemli bir ilerleme kaydedildiği” yönünde. Ancak genel problemlerin çözümsüz kalması nedeniyle bir belirsizlik bulutu oluşmuş gibi görünüyor.

Geçen sene Buenos Aires’te gerçekleşen Trump-Xi zirvesinden çıkan 90 günlük ateşkes kararının ardından yakın zamanda Osaka’da gerçekleşen ikinci zirvede de benzer bir ateşkes kararı alınmıştı.

Üçüncü Ateşkes Dönemi

Buradan hareketle bu kısmi anlaşma ile birlikte aslında ticaret savaşlarında “üçüncü ateşkes dönemine” girildiğini söyleyebiliriz. Ya da Arjantin ve Japonya’da sağlanan konsensüsün bir devamı olarak da okumak mümkün.

Anlaşma sonucunda imzalanan herhangi bir resmi belge yok. Trump’un ünlü geri dönüşleri hesaba katıldığında kırılgan bir sürece işaret ediyor.

Önümüzdeki ay Şili’de yapılacak Asya-Pasifik İşbirliği Ekonomik zirvesinde bir araya gelmesi beklenen Trump ve Xi’nin daha kapsamlı bir anlaşmaya imza atması bekleniyor. En azından Trump’un beklentisi ve temennileri bu yönde.

Yapılan kısmi anlaşmadan çıkan en önemli sonuç Çin’in önümüzdeki iki yıl içerisinde ABD’den yaklaşık 50 milyar dolarlık soya fasulyesi alması olacak. Bununla beraber ABD, 15 Ekim 2019 tarihinde arttıracağı tarife artışını yeniden erteledi.

Ancak Aralık ayında 160 milyar dolarlık Çin ürününe yapılacak tarife uygulamasının kaldırılıp kaldırılmayacağı konusunda Trump sessiz. Sürecin gidişine göre karar verecek gibi görünüyor.

Çin basınında anlaşma ile ilgili şüphe duyan yorumlar bolca mevcut. Müzakerelerin “yapıcı” olduğu, ancak iki tarafın anlaşmazlıklarına uzun vadeli bir çözüm bulmaya çalıştıkları için büyük belirsizlik oluştuğunu belirten yorumlar var. Aslında Çin tarafı tarifelerin tamamen kaldırılmasını temel ilke olarak belirlemişti ve müzakereleri bu minval üzerinden yürütüyordu. Fakat özellikle ekonomisinde belirmeye başlayan yavaşlama işaretleri kısmi bir anlaşmanın gerekliliğini ortaya koydu.

ABD’nin Trump ile beraber Çin’i stratejik bir rakip statüsüne yükseltmesi ve küresel hegemonya rekabetinde yaşanan kırılmalar Trump ve şürekasını proaktif önlemler almaya yöneltti. Böyle bir alarmist bağlam üzerinden ortaya çıkan “tarife savaşları ya da ticaret savaşları” ilk değil.

Küresel Ekonomi Smoot&Hawley Yasasını Hatırlatıyor

1929'da yaşanan ekonomik krizin ardından dönemin Senatörü Reed Smoot ve Kongre Üyesi Willis C. Hawley Amerikan ticaretini yabancı rekabetten korumak için yirmi bin ürünün ithalatına yüzde 20 ila 60 arasında gümrük tarifesi koyan bir yasa tasarısı hazırladı.

Başkan Herbert Hoover 17 Haziran 1930'da yasaya imza attı. Yasa Smoot&Hawley yasası olarak biliniyor.

Peki bu tarihsel tecrübe nasıl sona erdi dersiniz?

Söz konusu yasanın yürürlüğe girmesinin ardından ABD ithalatı yüzde 40 geriledi. İhracat yüzde 75 daraldı. Küresel ticaret çökme noktasına geldi. Amerikalı çiftçiler; buğday satışlarının yüzde 20'sini, tütün satışlarının yüzde 40'ını ve pamuk satışlarının yüzde 55'ini kaybetti.

Dünya ticareti iki yıl içinde yüzde 67 oranında daraldı ve kırk yıllık küresel ekonomik entegrasyon bir anda tersine döndü. ABD'yi İkinci Dünya Savaşı sonrasında serbest ticareti teşvik etmeye iten işte bu tarihsel deneyim oldu.

Kendi deyimi ile büyük bir iş bitirici (deal-maker) olan Trump bu tarihsel tecrübeye vakıf mı bilmek zor. Ancak bugün de küresel ekonomik veriler bir takım benzer sorunların işaretlerinin ortaya çıktığını gösteriyor.
Çin'in 2016-2019 yılı GSYİH büyüme hızı.

Çin’in ihracat miktarları geçtiğimiz yıl yüzde 4 düştü ve ithalat miktarları yüzde 5 düştü. Bununla birlikte istihdam yatırımları ve tüketici harcamalarında düşüş görülüyor. Ekonomik sıkıntı nedeniyle Çin, yurtdışı borç vermeyi geri azaltmış durumda. 2019 yılında 2017 yılına göre dörtte bir oranında bir azalma var.

Ekonomik verilerde yaşanan gerileme Çin’de imalat sektörüne zarar vermeye başladı. Çin'de sınai üretim artışı bu yaz 17 yılda en düşük seviyesine geriledi. Bununla beraber birçok şirket Vietnam ve Endonezya gibi bölgenin diğer ülkelerine kaymış durumda.

Öte yandan ekonomist Arthur Kroeber tarifelerin Çin'den ithal edilen ürünleri daha pahalı hale getirdiğini söylüyor. Kroeber "Tarife yükünün sıkıntısı ABD'deki tüketiciler tarafından karşılanıyor" diyor.

Çin ekonomisinde vasıflı işçi eksikliği, imalat sektörüne aşırı güvenmek ve yaşlanan işgücü gibi yapısal konular ağırlığını koruyor. Bir yandan da bu yapısal zorlukların kendisini hissettirmesi işleri daha da karmaşık hale getiriyor.
ABD'nin 2019 yılı GSYİH büyüme hızı.

Washington'daki Uluslararası Finans Enstitüsüne göre küresel büyüme bu yıl yüzde 2.6'ye düştü. Geçen yıl yüzde 3.2 idi. 2012 yılından beri yaşanan en düşük oran. Dolayısıyla küresel ekonomik durum ciddi bir resesyona doğru gidiyor.

Savaşırken Konuşmak Yeni Norm Haline Gelebilir

Anlaşma ile ilgili özellikle Çin basınında çıkan yorum ve haberler “belirsiz” bir durumun hakimiyetini gösteriyor. Trump’a olan güven düşük seviyelerde olduğu için ihtiyatlı bir iyimserlik söz konusu. Halkın Günlüğü (People’s Daily) gazetesinde çıkan bir yorumda sürecin bundan sonra nasıl yürütüleceği önemli hale gelmiştir denildi.

Savaşırken konuşmak “norm haline gelebilir ve mümkün olan en kısa sürede normlara uyum sağlamalıyız” diyen yoruma göre kesif bir belirsizlik belirmiş durumda.

Global Times gazetesinin editörü Hu Xijin; Pekin’in temkinli olduğunu halkın beklentilerini boşa çıkarmamak için bekleyeceğini söyledi. Ayrıca Trump yönetiminin taahhütlerini yerine getireceğinden şüphelendiğini belirtti.

Küresel ekonomik büyümede yaşanan yavaşlama Pekin’i kısmi bir anlaşmaya zorlayan en önemli motivasyonlardan birisi olarak okunabilir. Bununla beraber anlaşmanın kazananları tartışmasız ABD’li çiftçiler olacak gibi görünüyor.

Anlaşmanın duyurulmasının hemen ardından Trump’ın “çiftçilerimiz daha fazla arazi ve daha fazla traktör alsınlar” şeklindeki sevinç dolu tweeti bunun en önemli tezahürlerinden birisi.

Bu arada Trump yapılan anlaşmanın Hong Kong için de “çok olumlu” olduğunu ve kentteki hükümet karşıtı protestoların önemli ölçüde azaldığını söyledi.

Anlaşmada özellikle öne çıkan konular; fikri mülkiyet konusu, kur savaşları ve Çin pazarına ABD’nin finansal hizmet araçlarının girebileceği şeklinde idi. Çinliler para birimlerinin değerini belirleme yöntemleri konusunda daha şeffaf olmayı kabul etti. Mnuchin, Çin’in pazarlarını ABD bankalarına ve diğer finansal hizmet sağlayıcılarına açmayı kabul ettiğini belirtti.

Trump yönetimi, Huawei’nin anlaşmanın bir parçası olmadığını ve ayrı bir süreç ile ele alınacağını belirtti. Huawei ile ilgili konular müzakerelerin ikinci aşamasında görüşülecek.

Anlaşma ile ilgili yorumlar genelde belirsizlik olduğu yönünde. Çin uzmanı Derek Scissors, anlaşmanın yaşanan ihtilafta geçici bir duraklama olacağını belirtti.

Washington’daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde ABD-Çin ekonomik ilişkileri konusunda uzman olan Scott Kennedy “Nesnel olarak anlaşma olarak adlandırılabilecek bir şey olabileceğinden şüpheliyim” dedi. Trump’ın eski ekonomi danışmanı Clete Willems ise “ABD-Çin ilişkisini veya aramızdaki ticaret koşullarını değiştirmeyecek ancak iki ülkenin önemli bir konuda birlikte çalışabileceğini gösteriyor.” dedi.

Bu arada Çin Ticaret Bakanlığı, Çin ile ABD arasında bir ticaret anlaşması olması durumunda, tüm diğer ABD tarifelerinin kaldırılması gerektiği ilkesini vurguladı.
Küresel Ekonomi Teyakkuz Halinde

Yapılan anlaşma bazı uzmanlar tarafından Çin’in zaferi olarak nitelendirildi. Çünkü Pekin'in başından beri “sınırlı” bir anlaşma istediği vurgulandı. Çin’in amacı zaten daha geniş bir konuya değinmeden, bazı tarımsal ürünlerin ihracatı karşılığında gümrük vergisi indirimi sağlamaktı denilen yorumlar Çin’in istediğini aldığı yönünde.

Sonuç olarak ABD-Çin arasında devam eden ticaret savaşları küresel ekonomiyi kritik bir kavşağa getirmiş durumda. En azından bir takım belirtiler buna işaret ediyor. Tarihsel tecrübeler de bu durumu teyit ediyor.

ABD kurulduğundan beri küresel pazarlara büyük ölçüde erişim sağlayarak kazanç sağlamıştır. Keza yine Çin son 40 yılda 700 milyon insanı küresel ticaret sayesinde yoksulluktan kurtardı. Bu nedenle söz konusu ülkelerin yararlandığı bu refahın büyük bir kısmı, ulusal sınırların ötesinde özgürce mal ve hizmet satma kabiliyetine bağlıdır. İki ülke arasında devam eden gerilimli ilişki küresel ekonomiyi bir teyakkuz haline sokmuştur.

ABD ve Çin arasında müzakere edilen ve belirsizliğini koruyan kısmi anlaşma küresel büyümeye ancak sınırlı bir destek sunabilir. Buna karşılık çok boyutlu bir ticaret savaşının küresel ekonomiyi durgunluğa sokma potansiyelinin yüksek olduğu görülmektedir.

Paylaş:

28.08.2019

Hong Kong Protestoları Zaman Çizelgesi

      , ,       Hiç yorum yok    


Hong Kong'da nisan ayında suçluların iade yasasına karşı protestolar şeklinde başlayan ve daha sonra giderek şiddetlenen gösteriler daha kapsamlı taleplere dönüşmüş durumda. Protestoların başladığı haziran ayından günümüze olayların bir zaman çizelgesini hazırlamaya çalıştım. 

 3 Nisan 2019-Hong Kong hükümeti, suçluların iadesi ile ilgili yasa değişikliğini meclise getirdi.

9 Haziran 2019-İlk büyük protestoda yaklaşık “bir milyon insan” yürüdü.

12 Haziran 2019-Protestocular yolları kapattı ve hükümet binalarına saldırmaya başladı. Ardından polis müdahalesi geldi.

Carrie Lam, tasarıyı askıya aldı

15 Haziran 2019-Hong Kong lideri Carrie Lam, tasarıyı askıya aldığını açıkladı.

16 Haziran 2019-Yaklaşık iki milyon insanın yürüdüğü Hong Kong tarihinin en büyük gösterisi meydana geldi. Protestocular; söz konusu yasanın geri çekilmesini, Carrie Lam’ın istifasını ve polisin sert müdahalesi ile ilgili soruşturma yapılmasını talep etti.

21 Haziran 2019-Protestocular, polis merkezini ablukaya alarak 15 saatlik bir gösteri yaptı.

 Göstericiler yasama meclisini işgal etti

1 Temmuz 2019-Hong Kong’un İngiltere’den Çin’e devredilmesinin yıldönümünde, Yasama Konseyi (LegCo) binası protestocular tarafından işgal edildi.

21 Temmuz 2019-Protestocular Çin'in Hong Kong'daki İrtibat Bürosuna saldırdı. Aynı gece, beyaz gömlek giymiş gruplar Yuen Long istasyonunda protestoculara ve taşıtlara saldırdı.

27 Temmuz 2019-Yuen Long Tren istasyonunda yaşanan saldırıyı kınamak isteyen binlerce kişi gösterinin polis tarafından yasaklanmasına karşılık, Yuen Long’da toplandı. Polis biber gazı ile müdahale etti. 24 kişi yaralandı.

28 Temmuz 2019-Gösteriler Causeway Bay alışveriş bölgesinde ve merkezi hükümetin irtibat ofisinin önünde devam etti. Polis biber gazı ile müdahale etti.


 HKMAO Ofisi ilk defa basın açıklaması yaptı

 29 Temmuz 2019-Çin Devlet konseyine bağlı Hong Kong Macau İşleri Ofisi (HKMAO) Hong Kong ile ilgili ilk defa basın açıklaması yaptı. Açıklamada Hong Kong yönetimi ve polisine destek yinelenirken, askeri bir müdahale ilgili sorulara cevap verilmedi.

30 Temmuz 2019-44 göstericinin gözaltında bulunduğu karakol önünde gösteriler düzenlendi. Polis müdahale etti. Bu arada 44 kişi ilk defa "isyancılık" ile suçlandı. Kefaletle serbest bırakıldılar.

30 Temmuz 2019-Sabah saatlerinde Hong Kong metrosundaki tren seferleri göstericilerin "tren kapılarını" kapatması sonucu yapılamadı işlerine gitmeye çalışan insanlar farklı vasıtalara yöneldi.

30 Temmuz 2019-Bloomberg; Beyaz Saray'dan kimliğini açıklamayan bir yetkiliye dayandırdığı haberinde Çin Ordusunun bazı birimlerinin Hong Kong sınırında yoğunlaştığını ve bir hareketlilik olduğu haberini geçti.

 Çin; olaylar ABD'nin eseri açıklamasını yaptı

30 Temmuz 2019-Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hua Chunying; Hong Kong'daki protestoların "ABD'nin eseri" olduğunu belirterek ABD'nin dünyaya bir açıklama "borçlu" olduğunu söyledi.

1 Ağustos 2019-Hong Kong'da bulunan garnizon komutanı protestolara ilk kez değinerek, bu gösterilere "müsamaha edilmemesi gerektiğini"söyledi. Ayrıca garnizon tarafından içinde "isyanlara müdahale tatbikatlarının" görüntülerinin de bulunduğu bir video yayınlandı.

2 Ağustos 2019-Hong Kong'da çalışan binlerce "memur" göstericileri desteklemek için miting düzenledi. Yabancı basında Çin'in Hong Kong'da "sıkıyönetim" ilan edeceğine dair haberler yer aldı.

 Göstericiler Çin Halk Cumhuriyeti Bayrağını indirdi

3 Ağustos 2019-Hong Kong'da protestocular tarihi limandaki Çin Halk Cumhuriyeti bayrağını indirdiler.

 5 Ağustos 2019- Hong Kong genelinde hizmetlerin tamamen durduran bir grev gerçekleşti. Hong Kong yöneticisi Carrie Lam, Hong Kong'un "çok tehlikeli bir durumun eşiğinde" olduğunu söyledi.

 6 Ağustos 2019- Çin, Hong Kong protestocularını "ateşle oynamamaları" gerektiği yönünde uyardı.

9 Ağustos 2019-Hong Kong yöneticisi Carrie Lam; "Merkezi hükümet, HK hükümetinin ve HK polisinin durumun üstesinden gelebileceğine inanıyor. Ancak Hong Kong'daki durum daha da kötüye giderse oturup seyretmeyecek". dedi. Hong Kong'da 2014 ve 2016 yılındaki protestolarda başarılı bir yönetim sergileyen emekli polis "Alan Lau" tekrar Hong Kong polis kadrosuna alındı.

 11 Ağustos 2019- Metro istasyonunda şiddetli çatışmalar yaşandı. Bir gösterici gözünden yaralandı. İngiltere dışişleri bakanı Dominic Raab; HK yöneticisi Carrie Lam'a "anlamlı diyalog ve olaylar ile ilgili bağımsız bir soruşturma çağrısında" bulundu. Göstericilerin kitlesel mitingler yerine farklı yerlerde toplanarak polisin gücünü kırmaya çalıştığı ve Bruce Lee'den esinlendikleri "su gibi ol" (be water) taktiğini kullanarak taktiksel değişiklikler yaptıkları gözlendi.

 Çin; terörizmin ilk işaretlerinin belirdiğini söyledi

 12 Ağustos 2019- Göstericiler Hong Kong havalimanında toplandı ve yüzlerce uçuş iptal oldu. Çinli yetkililer Hong Kong olaylarında 'terörizmin ilk işaretlerinin belirdiğini' söyledi. İngiltere Hong Kong'daki son şiddet olaylarından endişe duyduğunu açıkladı.

 14 Ağustos 2019-Hong Kong’da devam eden gösteriler giderek yoğunlaşırken, Çinli yetkililer ABD Donanmasına ait iki geminin Hong Kong limanını ziyaret etme talebini reddetti. Trump; Hong Kong olayları ile ilgili bir tweet atarak Çin'in Hong Kong sınırına asker gönderdiğini söyledi ve itidal çağrısında bulundu.

14 Ağustos 2019-Hong Kong havalimanında yapılan polis müdahalesi sırasında Global Times gazetesi muhabiri bir gazeteci ile bir polis göstericiler tarafından dövüldü.

 15 Ağustos 2019-Göstericiler havalimanında yaşanan görüntüler nedeniyle çeşitli posterler yayınlayarak Hong Kong halkından özür diledi. Batı kaynaklı çeşitli gazetelerden Çin'in Hong Kong sınırında bulunan Shenzen'e asker yığdığı haberleri dolaşıma girdi. Trump uzun süredir pek ilgilenmediği Hong Kong ile ilgili bir tweet atarak Çin'in Hong Kong'a “insanca” davranması gerektiğini söyledi.

 15 Ağustos 2019-Çin'in İngiltere büyükelçisi Liu Xiaoming; Hong Kong protestoları için "Bence bazıları hala Hong Kong’u İngiltere’nin bir parçası olarak görüyor. İngiltere karışmamalı!" dedi.

 16 Ağustos 2019-Hong Kong merkezli faaliyet gösteren Cathay Pacific isimli havayolu şirketinin yöneticisi Rupert Hogg istifa etti.
Gösteriler yeniden kitleselleşti

18 Ağustos 2019-On binlerce protestocu Hong Kong'un Victoria Parkında toplandı. Protestocularun parçalı ve radikalize gösteriler yerine yeniden kalabalık mitinglere yöneldiği gözlendi.

 19 Ağustos 2019-Protestocular Hong Kong'da basın toplantısı düzenledi. Protestocuların lidersiz ancak bir platform olarak işlev görebilecek bir yapı inşa etmeye çalıştıkları gözlendi. Trump; Çin yönetiminin Hong Kong'da şiddet kullanması halinde ticaret görüşmelerinin zarar göreceğini söyledi. Çin'li e-ticaret şirketleri Hong Kong'a kask, şemsiye ve maske satışlarını durdu.

 19 Ağusto 2019- Çin haber ajansı Xinhua News'in twitter üzerinden sponsorlu tweetler yayınladığı ve facebook'ta reklamlar verdiği iddia edildi. Twitter ve Facebook; Çin'i Hong Kong'lu protestoculara karşı dezenformasyon kampanyası yapmakla suçladı.Twitter; dezenformasyon kampanyası ile ilgili 936 hesabı askıya aldığını ve devlet tarafından kontrol edilen haber kuruluşlarının platformda reklam vermesini engellediğini açıkladı.

 20 Ağustos 2019-Hong Kong lideri Carrie Lam, diyalog ve karşılıklı saygı çağrısı yaptı.

 21 Ağustos 2019-Çin Dışişleri Bakanlığı, Hong Kong'daki İngiltere konsolosluğu çalışanı Simon Cheng'in ana kara Çin'de gözaltına alındığını doğruladı. Bakanlık sözcüsü Shuang, Simon Cheng'in Çin'in Shenzhen kentinde 15 günlük idari gözaltına alındığını söyledi.

 22 Ağustos 2019-Hong Kong'un önde gelen bankaları gazetelere tam sayfa ilan vererek Hong Kong'da "toplumsal düzenin sağlanması" çağrısında bulundu.

 23 Ağustos 2019-Google; YouTube'da Hong Kong protestoları ile ilgili 'koordineli bir etki operasyonu' belirtileri gösteren 210 kanalı engellediğini açıkladı. Hong Kong’da 135 bin kişinin katıldığı ve 60 km olarak ölçülen bir insan zinciri oluşturuldu. Hong Kong yolu (Hong Kong Way) denilen zincir akla "Baltık yolu"nu getirdi.

 (Baltık yolu, 1989'da Sovyetler Birliğinden ayrılmak ve bağımsız olmak isteyen Estonya, Letonya ve Litvanya'dan yaklaşık 2 milyon insanın 680 km uzunluğunda bir insan zinciri oluşturmasına verilen isim.)

Gösterilerde "şiddet" geri döndü

 25 Ağustos 2019-Hong Kong'da olaylar yine kontrolden çıktı. Polis ilk defa havaya ateş açtı ve su ile müdahalede bulundu. Polis ve göstericiler arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. Hong Kong'da protestocular yüz tanıma kameralarının bulunduğu direkleri yerinden sökmeye başladı.

 25 Ağustos 2019-Çin devlet ajansı Xinhua tarafından yayınlanan bir yazı Hong Kong’a bugüne kadar gönderilen en güçlü müdahale sinyali olarak yorumlandı. Yazıda Çinli lider Deng Xiaoping’in şehirde huzursuzluk olması durumunda merkezi hükümetin “müdahale etmesi gerektiği” şeklindeki sözleri alıntılandı. Xinhua ajansının yorumunda özetle şunlar yazılmış: “Hong Kong’daki son olaylar normal gösterilerin ve mitinglerin ötesine geçti ve “renkl devrimleri” hatırlatmaya başladı. Bu tür eylemlerin yasalara uygun olarak ele alınmaları gerekiyor.” 

 26 Ağustos 2019-G7 zirvesinden yapılan açıklamada; 1984 yılında imzalanan Çin-İngiliz Ortak Deklarasyonunun Hong Kong’taki varlığı ve önemi vurgulandı ve şiddetten kaçınılması istendi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, G7 liderlerinin Hong Kong’da neler olduğuna dair "derin endişelerini" ifade ettiğini belirtti.

 27 Ağustos 2019-Çin, G7 ülkelerini Hong Kong'un işlerine  “karışmak” ile suçladı. Çin dışişleri sözcüsü, hiçbir ülkenin şehre müdahale hakkına sahip olmadığını söyledi.

 Hong Kong hükümetinden "acil durum yasası" iması
27 Ağustos 2019-Carrie Lam yaptığı açıklamada, hükümetin “şiddete ve kaosa son vermek için” mevcut yasaları kullanacağını söyledi. (Hong Kong’da 1922’de kabul edilen  Acil Durum Yönetmeliğine (The Emergency Regulations Ordinance) göre, HK lideri “acil durum veya kamu güvenliğinin tehlikeye düştüğü durumlarda” kamu yararını göz önünde bulundurabilecek “herhangi bir düzenleme yapma” yetkisine sahip. Bu düzenlemeler arasında; sansür, yayınların kontrolü, tutuklama, gözaltına alma ve sınır dışı etmenin yanı sıra, mülklerin aranması veya herhangi bir mülkün kontrolü gibi sert tedbirler de mevcut.
28 Ağustos 2019-Çin dışişleri bakanı Wang Yi, Hong Kong'da yaşanan olayların, 1997 yılından beri yaşanan en büyük kriz olduğunu belirtti. Wang ayrıca Hong Kong'un bu zorlukların üstesinden gelebileceğini söyledi.
28 Ağustos 2019- Çin, G7 ülkelerini Hong Kong'un işlerine  “karışmak” ile suçladı. Çin dışişleri sözcüsü, hiçbir ülkenin şehre müdahale hakkına sahip olmadığını söyledi.
28 Ağustos 2019- Çin'in Xinhua ajansı tarafından yayınlanan yazıda Deng Xiaoping'in “Hong Kong'da kargaşa olursa, merkezi hükümetin müdahale etmesi gerekir." şeklinde sözlerini alıntılaması Pekin'in Hong Kong'a gönderdiği en güçlü müdahale sinyali olduğu belirtiliyor.

29 Ağustos 2019- Çin Ordusu, Hong Kong garnizonunda bulunan askeri personelin rutin bir rotasyona tabi tutulduğunu açıkladı. Hafta sonunda büyük mitinglerin yapılması beklenen Hong  Kong'a yeni askeri birliklerin gelmesi "müdahele olabilir mi" sorularını yeniden gündeme getirdi.

29 Ağustos 2019- Bu arada Hong Kong polisi protestocuların cumartesi günü yapmayı düşündükleri mitinge izin vermedi. Bugüne kadar kentte düzenlenen büyük mitinglerde öne çıkan Civil Human Rights Front (CHRF) ise karara itiraz edeceklerini açıkladı.

Protesto liderleri tutuklandı

30 Ağustos 2019- Hong Kong'da aralarında 2014 yılındaki şemsiye hareketinin lideri Joshua Wong'un da bulunduğu protesto liderlerinin bir kısmı gözaltına alındı. Gözaltıların cumartesi günü yapılacak büyük miting öncesi gelmesi dikkat çekti.Tutuklanan şahıslardan Wong ve Chow aynı gün kefaletle serbest bırakıldı. CHRF 31 Ağustos 2019 tarihinde düzenlenmesi planlanan mitingi iptal edeceğini açıkladı.

1 Eylül 2019- Hong Kong'da protestocular Hong Kong havalimanına girişi engellemeye çalışıyor. Eylemler yeniden metro istasyonları ve havalimanı civarında yoğunlaşmış durumda. Hong Kong havalimanına giden tren seferleri iptal edildi.

1 Eylül 2019-Hafta içinde tutuklanıp serbest kalan Joshua Wong, The Economist'e bir yazı yazdı. Wong, uluslararası kamuoyunu Hong Kong'a yardım etmeye çağırdı.

 2 Eylül 2019-Hong Kong Polisi hafta sonu yaşanan olaylarda 159 kişi tutuklandığını açıkladı. Haziran ayından bu yana tutuklanan göstericilerin sayısı 1,117'ye çıktı. Hong Kong'da protestocuların Çin Halk Cumhuriyeti bayrağını indirip yaktığı haberleri geliyor. Daha önce de göstericiler benzer şekilde bayrak indirip denize atmıştı. Hong Kong'da okulların ilk gününde bir çok okulda öğrencilerin eğitimi "boykot" ettiği belirtiliyor.

 Xinhua; Çin'i karıştırmaya çalışanların sonu yaklaşıyor dedi

 2 Eylül 2019-Çin'in devlet ajansı Xinhua'da çıkan bir yorumda "Hong Kong'u karıştırmaya ve Çin'i kızdırmaya çalışanların sonu yaklaşıyor." denildi.
Çin Devlet Konseyi Enformasyon Bürosu 3 Eylül 2019 tarihinde Salı günü  Hong Kong'daki son durum hakkında bir basın toplantısı düzenleyecek. Basın toplantısına Hong Kong ve Makao İşleri Ofisi sözcüsü Yang Guang ve Xu Luying'in katılması bekleniyor.
3 Eylül 2019-Reuters'in yayınladığı ses kaydında HK yöneticisi Carrie Lam bir toplantıda konuşuyor. "Elimden gelse istifa ederdim. Çin'in HK'ya asker gönderme konusunda bir planı yok. Politik çözüm için seçenekler çok kısıtlı." Lam ses kaydının yayınlanmasının ardından düzenlediği basın toplantısında "ben özellikle bu zor zamanlarda asla istifa etmeye çalışmadım. Kolay değil zor olanı seçtik." dedi.

3 Eylül 2019- Hong Kong ve Macau İşleri Ofisi bir basın toplantısı düzenledi. Hong Kong’daki olaylar ile ilgili söz konusu kurum tarafından düzenlenen üçüncü basın toplantısı. Sözcü Yang Guang "birkaç çetenin hareketleri artık sınırı aştı. Bu davranışlar herhangi bir ülkede, herhangi bir yasal sistem altında şiddet içeren suçu meydana getirir." dedi. Guang; "Hong Kong'u ekonomi ve geçim problemleri ile ilgili temel sorunları çözmek için daha etkili politikalar ortaya koymaya teşvik ediyoruz. Ayrıca Carrie Lam ve ekibini HK gençliği de dahil farklı gruplarla yapıcı görüşmeler yapmaya devam etmelerini destekliyoruz." dedi.

3 Eylül 2019- Özet olarak HKMAO ofisinin bugün yaptığı açıklamalar;
-HK yönetimine tam destek. (Acil durum yasası dahil)
-Müdahale olasılığı masada durmaya devam ediyor.
-Protestocuların taleplerine dönük herhangi bir taviz yok.

Hong Kong yöneticisi Carrie Lam "yasa tasarısını" geri çektiklerini açıkladı

4 Eylül 2019- Hong Kong yöneticisi Carrie Lam, suçluların iadesine yönelik yasa tasarısını resmi olarak geri çektiklerini açıkladı. Geçen gün tutuklanıp serbest kalan Joshua Wong ise Lam'in hamlesinin "çok geç" kaldığını ve diğer taleplerin de dikkate alınması gerektiğini söyledi. Bu arada Hong Kong Polisi haziran ayından beri devam eden gösterilerde toplam 1183 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.

 6 Eylül 2019-Çin'i 12'nci kez ziyaret eden Almanya Başbakanı Merkel, Hong Kong'da barışçıl bir çözüme ihtiyaç olduğunu söyledi. Hong Kong'da gösteriler devam ediyor. Özellikle Mong Kok polis merkezi çevresi  ile MTR istasyonunda yoğunlaşan olaylar Cuma gününün hareketli geçmesine neden oldu.

8 Eylül 2019-Hong Kong'da bazı protestocular MTR istasyonunun girişinde ateş yaktı. Global Times editörü Hu Xijin; Pelosi ve McConnel'e bunun demokratik bir protesto olup olmadığını sordu. Hong Kong'da devam eden gösterilerde ilginç şeyler yaşanmaya devam ediyor. Bir grup protestocu Trump'ı şehri "özgürleştirmeye" çağırdı. Ayrıca Bugün yapılan gösterilerde protestocular ABD'ye çağrıda bulunarak "Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasasının" geçmesini talep ettiler.

 8 Eylül 2019-Hong Kong'daki Demosisto partisinin kurucusu ve gösterilerde öne çıkan isimlerden biri olan Joshua Wong, kefalet kurallarını ihlal ettiğinden dolayı bugün hava limanında tekrar tutuklandı.

 8 Eylül 2019-Çin devlet medyası Hong Kong'daki olaylar konusunda tavrını giderek sertleştiriyor. 8 Eylül 2019 tarihinde çıkan yazıda özetle şöyle denilmiş;
"Hong Kong Çin'in ayrılmaz bir parçasıdır. Her türlü ayrılıkçılık ezilecektir. Merkezi hükümetin sabrını test etmekten vazgeçin." Ayrıca yazıda pazar günü ABD elçiliği önünde yapılan mitingin yabancı güçlerin protestoların arkasında olduklarının kanıtı olduğu belirtilmiş.

 9 Eylül 2019-Hong Kong'da öğrenciler protestoları desteklemek amacıyla insan zinciri oluşturdu. Bu arada Hong Kong'a gelen turist sayısından Ağustos ayında yüzde 40 düşüş yaşandı.

 9 Eylül 2019-Hong Kong'daki Demosisto partisinin kurucusu olan muhalif isim Joshua Wong serbest kalmasının ardından Almanya'ya seyahat etti.
Wong: "Hong Kong yeni soğuk savaşın Berlin'i!"

 10 Eylül 2019- Hong Kong'lu muhalif Joshua Wong Berlin ile Hong Kong'u karşılaştırarak Hong Kong'un "yeni soğuk savaşın" Berlin'i olduğunu söyledi. Hong Kong yöneticisi Carrie Lam, Hong Kong’un işlerine yabancı parlamentoların müdahale etmesine üzüldüğünü ve şiddetin tırmanmasının şehirdeki sosyal sorunları çözemeyeceğini belirtti. Ayrıca Yabancı parlamentoların Hong Kong'un iç işlerine herhangi bir şekilde müdahalesi uygunsuzdur ve ABD'nin; Hong Kong ile ilgili konularında paydaş olmasına izin vermeyeceğiz dedi.

 10 Eylül 2019-ABD'nin eski savunma bakanı Jim Mattis Hong Kong protestolarının Çin'in iç meselesi olmadığını ve ABD'nin göstericilere en azından manevi destek vermesi gerektiğini söyledi. Hong Kong olaylarında öne çıkan isimlerden biri olan muhalif Joshua Wong, DW ile yaptığı röportajda Hong Kongluların temel amacının kendi hükümetlerini seçme hakkı olduğunu söyledi.
Bugün oynanan Hong Kong-İran maçında Hong Kong'lu taraftarlar Çin milli marşı çalınırken arkalarını döndüler ve yuhaladılar.

Pekin, Almanya Dışişleri Bakanı Maas'ın Hong Konglu muhalif Joshua Wong'la görüşmesini sert bir şekilde kınadı: "Çin'in egemenliğine saygısızlık".

Hong Kong'da "Glory to Hong Kong" isimli marş yaklaşık bir haftadır dolaşıma girmiş olmasına rağmen Hong Kongerlar arasında kabul görmüş durumda. Birçok yerde söylenen marş için kimileri Hong Kong milli marşı nitelemesi yapıyor.

12 Eylül 2019- Milyarder Pansy Ho, BM'ye Hong Kong protestoları yüzünden baskı altında olduğunu ve her gün korku içinde yaşadığını söyledi. Ho ayrıca olaylar nedeni ile ekonominin ciddi bir zarar gördüğünü belirtti.

Hong Kong'da alışveriş merkezlerini dolduran yüzlerce protestocu kimilerince Hong Kong milli marşı olarak isimlendirilen "Glory to Hong Kong" marşını söylüyor.

Buna karşılık bazı alışveriş merkezlerinde ise Çin Halk Cumhuriyeti bayrakları açılıyor.

ABD Kongresi içerisinde biber gazının da bulunduğu bir takım malzemelerin Hong Kong'a satışını yasaklayan bir tasarıyı meclise getirmeye hazırlanıyor.

Hong Kong polisi ise bu tasarının geçmesi halinde "etkisinin düşük" olacağını tahmin ediyor. Hong Kong'un farklı tedarik merkezlerinde bu ürünlere ulaşabileceği belirtiliyor.

13 Eylül 2019- Londra, Hong Kong Borsasının teklifini reddetti. Hong Kong Borsalar ve Takas Şirketi, Londra Borsası’nı almak için 32 milyar sterlinlik teklif sunmuştu. Ayrıca HKEX, 2012’de Londra Metal Borsasını 1,4 milyar sterline satın almıştı.

Hong Kong'daki bir alışveriş merkezi Çin milli marşını söyleyen yüzlerce insanla doldu.

Bugün Hong Kong'da göstericiler ellerinde fenerler insan zincirleri oluşturdu. Hafta sonu ise AVM'lerde oturma eylemi yapılacağı ve "İngiliz konsolosluğu" önünde toplanarak 1984 yılında imzalanan Çin-İngiliz Ortak Deklarasyonu ile ilgili taleplerde bulunacakları belirtiliyor.

Carrie Lam, konut arzı ve istihdam gibi konulara ağırlık vereceğini söyledi.

Çin, en büyük devlet destekli firmalara Hong Kong şirketlerinin kontrolünü ele geçirmelerini söyledi.

14 Eylül 2019- Merkezi hükümet yanlısı gruplar ile protestocular arasında bir arbede yaşandı.

Hong Kong'da protestocular İngiliz Konsolosluğu önünde toplandı

15 Eylül 2019-Hong Kong bugün yine karıştı. Göstericiler İngiliz konsolosluğu önünde toplanırken bazı radikal gruplar resmi binalara molotof attı. Polis gaz ve su ile müdahale etti.

Hong Kong'da İngiliz konsolosluğu önünde toplanan protestocu grubun 'God Save the Queen'i söylemesi dikkat çekti.

Hong Kong’un muhalif ismi Joshua Wong Reuters'e verdiği röportajda "ABD’li milletvekillerinden evrensel oy hakkı da dahil protestocuların talepleri için destek beklediğini" belirtti.

Hong Kong'da göstericiler Çin Halk Cumhuriyetinin 70.yıldönümünü kutlayan bir pankartı yerinden söktü.

17 Eylül 2019- Hong Kong'da protestocular ve merkezi hükümet taraftarları arasındaki tartışmalar sokak çatışmalarına dönmüş durumda.

Hong Kong'lu aktör Wong Hei protestolar ile ilgili kısa bir film yapmış. Filmin sonunda "Hong Konger'ların kendilerini savunması gerek" diyor.

Hong Kong'lu şarkıcı ve aktivist Denise Ho da Pekin’in Hong Kong’taki eylemlerinin eleştirilmesi çağrısında bulunmuştu.

Hong Kong hükümetinin protestolara gömülen Hong Kong şehrinin imajını yeniden yapılandırmak için sekiz küresel PR şirketine talepte bulunduğu ve söz konusu firmaların "hayır" dedikleri belirtiliyor.

Bugün Hong Kong'da sabah saatlerinde tren raydan çıktı. Sekiz yolcu yaralandı. Bu bölgede çok nadir rastlanan bir olay. HK hükümetinden henüz net bir açıklama gelmedi. Protestolar ile ilgisinin olup olmadığı bilinmiyor.

HK yöneticisi Carrie Lam haftaya şehrin sorunlarını görüşmek üzere halkla buluşuyor. Yapılacak oturumlara halktan 100-200 kişinin katılması planlanıyor. Lam toplantı için gelecek vatandaşların rastgele seçileceğini söylemiş.

ABD'den Hong Kong Yasası

 19 Eylül 2019- Hong Kong'lu muhalif isimler ABD'li vekillere ABD'de yer alan şirketlerin göstericilere karşı kullanılan silahları ihraç etmelerini engelleme çağrısında bulundu.

Nancy Pelosi bugün Joshua Wong ve Denise Ho gibi Hong Kong muhalifi isimler ile “2019 Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasası”nı destekleyen bir konferans düzenledi.

Pelosi; “Meclis ve Senatodaki Demokratlar ve Cumhuriyetçiler bu yasayı coşkuyla destekliyorlar. Barışçıl ve umut dolu bir gelecek için savaşan herkesin yanındayız.” demiş.

Tasarı önümüzdeki hafta meclise gelebilir. Söz konusu tasarı yasalaşırsa Hong Kong'un özel ekonomik statüsü yıllık değerlendirmelere tabi tutulacak ve yaptırımlar söz konusu olabilecek. ABD ve Çin arasında ciddi bir kriz yaşanması an meselesi gibi.

Hong Kong hükümeti bugün yaptığı açıklamada, 1 Ekim'de limanda yapılması planlanan dev havai fişek gösterisinin “kamu güvenliği gerekçesi” nedeniyle iptal edildiğini söyledi.

Ayrıca HK Jokey Kulübü, protestocuların Çin yanlısı milletvekiline ait  bir atın koşacağı yarışı hedef alacaklarını söylemesinin ardından bugün planlanan tüm yarışları iptal etti.

Bu arada Çin dışişleri bakanlığı sözcüsü Geng Shuang; “Hong Kong'u dış destekle karıştırma” çabalarına karşı uyardı. Shuang "ABD'nin Hong Kong'a karışmaması gerektiğini" de yineledi.


Shuang; “Hong Kong'u dışarıdan aldıkları destekle karıştırmaya çabalayan bazı insanların tüm çabalarının başarısız olmaya mahkum olduğu konusunda uyarmak zorundayız” dedi.

Uluslararası Af Örgütü, Hong Kong polisini "işkence" ve keyfi gözaltılar ile suçladı.

Bunun "küresel bir mücadele" olduğunu söyleyen Denise Ho, dünyaya Hong Kong’a destek çağrısında bulundu.

 20 Eylül 2019-Temmuz ayında Hong Kong'daki meclis binasını işgal eden göstericiler arasında yer alan Brian Leung: "Bağımsızlık değil, tam demokrasi istiyoruz." dedi.
Brian Leung 1 Temmuz'da Hong Kong'da bulunan yasama binası Legco protestocular tarafından işgal edildiğinde maskesini çıkarmıştı.

Leung, şiddet içermeyen protesto eylemlerini desteklediğini ancak güç kullanımının “bazen haklı” olduğunu söyledi.

22 Eylül 2019-Hong Kong'da polis ve göstericiler arasında yine çatışmalar yaşandı. Protestocuların molotof kokteyli atması dikkat çekerken merkezi hükümet yanlısı göstericilerin ise protestocuların mesajlar bıraktığı "Lennon Duvarlarını" yıkmaya çalıştığı gözlendi.

Hong Kong'da bugün Sha Tin'de bulunan metro istasyonuna girmeye çalışan gruba polis müdahale etti. Ortalık savaş alanına döndü.

Hong Kong Üniversitesinden bir grup öğrenci ABD bayrakları ile yürüyüş yaptı.
Hong Kong'da göstericiler Pekin bağlantılı mağazalara saldırmaya başladı. Aralarında Huawei satış noktalarının da bulunduğu bazı mağazalar saldırılar sonrası kepenk indirdi.

 Çin, Hong Kong'luları "bayrağı savunmaya" çağırdı

23 Eylül 2019-Çin devlet medyası Hong Kong'da Çin bayrağına yapılan saygısızlığı "ağır" bir şekilde kınadı. Xinhua'da dün çıkan yorum yazısında sıradan Hong Konger'lara sessizliklerini kırma ve bayrağı savunma çağrısı yapıldı.

Bu arada Hong Kong'da hafta sonunda yaşanan olaylarda 50 kişi tutuklanırken, olayların başlangıcından bu yana toplamda 1556 kişi tutuklandı.

25 Eylül 2019-Trump: "Çin'in Hong Kong meselesinin üstesinden nasıl geleceği, gelecekte dünyadaki rolü hakkında çok şey söyleyecek. Hepimiz büyük bir lider olarak Başkan Xi'ye  güveniyoruz."

Hong Kong polisinin bir protestocuyu "sarı bir nesne" olarak tanımlamasının ardından başlayan tartışmalar giderek büyüyor. Tartışmalar bir video görüntüsünde polisin bir protestocuyu yerde tekmelediği iddiası üzerinden yürüyor. HK yöneticisi Carrie Lam de tartışmaya katılarak görüntülerin net olmadığını beyan etmişti.

Hong Kong yönetimi acil durum mevzuatını uygulamayı tartışıyor. HK yöneticisi Carrie Lam şehrin itibarına daha fazla zarar vereceğini düşündüğü için acil durum yasasının uygulanması konusunda isteksiz.


 Carrie Lam halkla biraraya geldi

26 Eylül 2019-HK yöneticisi Carrie Lam, protestoların sona ermesine yönelik  bugün ilk defa halkla bir araya gelecek. Halktan 150 kişinin katılım sağlayacağı toplantıda her bir katılanın fikirlerini söylemesi için 3 dakika verileceği belirtildi.

ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisindeki dış ilişkiler komiteleri, Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasasının ilk taslağını onayladı. Tasarıların hızlı geçmesi partiler arasında bir konsensüs olduğunu gösteriyor. Söz konusu yasa 1992 yılı tarihli "Hong Kong Policy Act." üzerinde değişiklik yapacak. Tasarının önümüzdeki haftalarda hem temsilciler meclisinde hem de senatoda oylanması bekleniyor. Tasarı onaylandıktan sonra Trump'a gidecek ve Trump 10 gün içinde yasa tasarısını onaylayacak veya veto edecek. Trump, bu hafta Birleşmiş Milletlerde yaptığı konuşmada, Pekin’i 1984 yılında İngiltere-Çin arasında yapılan Ortak Deklarasyona saygı göstermeye çağırmıştı.

Carrie Lam'ın protestoları sona erdirmeye yönelik görüşmesi  Queen Elizabeth Stadyumunda gerçekleşti. Stadyum çevresinde yaklaşık 3000 polis geniş güvenlik önlemleri aldı. Protestocular söz konusu görüşmeyi "sahte diyalog" olarak tanımlıyor.

Hong Kong'da "The Civil Human Rights Front" adlı kuruluş Şemsiye Hareketinin yıldönümü olan 28 Eylül tarihinde Tamar Park'ta miting talebinde bulunurken, Hong Kong polisinin mitinge izin verdiği belirtiliyor.

28 Eylül 2019- Hong Kong'da 2014 yılında başlayan Şemsiye Hareketinin 5.yıl dönümünde protestocular ve polis arasında arbede yaşandı. Polis müdahale etti.

30 Eylül 2019-Hong Kong Polisi, ellerinde istihbarat olduğunu ve buna göre protestocuların saldırılar planladıklarını, Çin Ulusal Gününde “polisleri öldürmek için” emir aldıklarını açıkladı.

Hong Kong polisi hafta sonu 67'si öğrenci olmak üzere toplam 157 kişinin tutuklandığını açıkladı. Yaklaşık 100 adet molotof kokteylinin atıldığı gösterilerde sekiz polis memuru yaralandı.

Çin'in 70.yıldönümü öncesi Hong Kong son derece gergin.


Çin, Hong Kong'da bulunan garnizondaki asker sayısını iki katına çıkardı.
Çin'in kuruşuş yıldönümünde Hong Kong savaş alanına döndü


01 Ekim 2019-Çin Halk Cumhuriyetinin 70. kuruluş yıl dönümünde konuşan Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, "hiçbir güç büyük ülkemizin prestijini sarsamaz ve hiçbir güç Çin halkının ve Çin ulusunun ilerlemesini engelleyemez" dedi.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 70. Yılı büyük geçit töreninde konuşan Xi Jinping, Hong Kong’da istikrar, Çinli etnik grupların birliği ve ülkenin tam anlamıyla birleşmesi çağrısında bulundu.

Çin Halk Cumhuriyetinin 70. kuruluş yıl dönümünde Hong Kong'da sokaklar gergin. Metro istasyonlarının bir kısmı kapalı. Bir çok dükkan da bugün açılmadı. Protestocular 1 Ekim tarihini yas günü ilan etmiş durumda.

Hong Kong'un politik elitleri, ÇHC'nin kuruluş yıl dönümü etkinlikleri kapsamında Wan Chai'deki Kongre ve Sergi sarayındaki "bayrak töreninde" bir araya gelirken. Protestocuların "ulusal keder" isimli yürüyüşleri polis tarafından yasaklandı.

Hong Kong polisinin 30 Eylül 2019 tarihinde gece yaptığı operasyonlarda 22 kişi gözaltına alındı. Arama yapılan yerlerde molotof malzemeleri ve maskeler ele geçirildi.


Hong Kong'da bulunan İngiliz Konsolosluğu önünde toplanan yaklaşık 100 kişilik grubun astığı pankartta yazanlar dikkat çekti: "Benim ulusal günüm değil. 1841 yılından beri İngiliz olmanın gururunu yaşıyor."

 Tsang Chi-kin isimli bir gösterici göğsünden vuruldu. Hastaneye kaldırıldı. Sağlık durumu stabil. Şehrin çeşitli yerlerinde yangınlar çıktı. Polis ve protestocular arasında büyük çatışmalar yaşandı. 269 kişi tutuklanırken 60’den fazla yaralı olduğu belirtildi.

 02 Ekim 2019-Polis tarafından vurulan gencin hayati tehlikesi yok. Xinhua'da çıkan bir yoruma göre ise olay anında polisin can güvenliği ciddi tehlike altında olduğu için ateş etme olayının tamamen yasal olduğunun altı çizilmiş.

 Xinhua'da çıkan yorumda Hong Kong'daki olayların artık çılgınlık seviyesine geldiği belirtilmiş.

 03 Ekim 2019- Goldman Sachs, haziran ve ağustos ayları arasında Singapur'un finans merkezi olan rakibine karşı 4 milyar dolar zarar ettiğini tahmin ediyor.

Hong Kong hükümeti "maske takmayı yasaklayan" bir yasa çıkarmaya hazırlanıyor.
4 Ekim 2019-Hong Kong hükümeti maske yasağı getiren acil durum yasasını çıkardı. 5 Ekim'de yürürlüğe girecek. Kararın ardından protestocular sokakları doldurdu.

Acil durum yasası; sokağa çıkma yasağı, medyanın sansürlenmesi, limanların ve ulaşımın kontrolüne izin veriyor. Ancak HK yöneticisi Carrie Lam, maske yasağı dışında bir hususa değinmedi.

Uzmanlar HK yönetiminin bu hamlesinin olayları daha kritik bir noktaya getirebileceğini düşünüyor.

Bu arada Reuters'in aktardığına göre; HK yönetimi, polisin güç kullanma ile ilgili mevzuatında bazı düzenlemeler yaparak olay sırasında polise takdir hakkı tanıyan bir çerçeve getiriyor.

HK yönetimi tarafından getirilen maske yasağı yasasına uymayanlar 1 yıla kadar hapis ve 3200 dolar para cezasına çarptırılabilecek.

5 Ekim 2019-Malezya Başbakanı Mahathir Mohamad; Hong Kong yöneticisi Carrie Lam'ın istifa etmesi gerektiğini söyledi. Cuma gecesi yaşanan yoğun şiddet sonrası Hong Kong'da bugün metro kapalı.

HK yöneticisi Lam bugün yaptığı açıklama protestocular tarafından ortaya konan şiddetin, acil durum yasasının uygulanmasının gerekli olduğunu bir kez daha gösterdiğini belirtti.

Her gün 5 milyon insan taşıyan metro sisteminin kapalı olmasının yanında Hong Kong'da bugün AVM'ler ve restoranlar da kapalı. Ulaşım sistemindeki kesintiye rağmen protestocular sokakları doldurmaya devam ediyor. Hafta sonunda da mitingler düzenlenmesi bekleniyor.

BM İnsan hakları ofisi, Hong Kong’da uygulanan maske yasağının “mümkün olduğunca az müdahaleci” olması gerektiği konusunda uyardı.

6 Ekim 2019- Maske yasağına karşı gösteriler yoğunlaşarak devam etti.


7 Ekim 2019- Hong Kong’da bulunan Çin garnizonu, garnizonu hedef alan göstericilerin tutuklanabileceğini söyledi.
8 Ekim 2019- "Hong Kong lideri Carrie Lam, Hong Kong'daki 'ayaklanmanın' kötüye gitmesi halinde Çin ordusunun şehre girebileceğini söyledi."

10 Ekim 2019-Apple; Hong Kong'da göstericilerin, polislerin hareketlerini izledikleri bir uygulamayı kaldırdı. Uygulama, Hong Kong polis araçlarının gerçek zamanlı yerlerini, göz yaşartıcı gazın kullanıldığı yerleri gösteriyordu.

11 Ekim 2019-ABD ve Çin’in ticaret müzakereleri sonucunda kısmi bir anlaşmaya vardı. Trump yapılan anlaşmanın Hong Kong için de “çok olumlu” olduğunu ve kentteki hükümet karşıtı protestolarının önemli ölçüde azaldığını söyledi.

13 Ekim 2019-Çin Devlet Başkanı Xi Jinping Nepal'e ziyareti sırasında yaptığı konuşmada, Çin'in herhangi bir kısmını bölmeye çalışan kişilerin ezileceği konusunda uyardı.

Hong Kong’da bir polis memuru olaylar sırasından boynundan bıçaklanarak yaralandı.

15 Ekim 2019-On binlerce Hong Kong protestocu düzenlenen gösteride ABD’den yardım istedi.

16 Ekim 2019-ABD Temsilciler Meclisi, "Hong Kong İnsan Hakları ve Demokrasi Yasa tasarısını" geçirdi. Çin Dışişleri Bakanlığından hızlı bir "kınama" geldi. ABD'ye Hong Kong'a müdahale etmeyin çağrısında bulundu.

Çin dışişleri bakanlığı sözcüsü Geng Shuang, tasarının yasalaşması halinde Çin'in ABD ile ilişkilerinin zarar göreceğini söyledi. Hong Kong polisine göre protestolar nedeniyle şu ana kadar 2300'den fazla kişi tutuklandı.

Geng Shuang "İlgili yasa tasarısı kanunlaşırsa yalnızca Çin çıkarlarına zarar vermekle kalmayacak, aynı zamanda Çin-ABD ilişkilerine zarar verecek ve ABD’nin çıkarlarına ciddi şekilde zarar verecek." dedi.

ABD temsilciler meclisi ayrıca biber gazı gibi malzemelerin  Hong Kong'a ihracatını engelleyen bir tasarıyı da onayladılar.

Hong Kong yöneticisi Carrie Lam bugün Hong Kong meclisinde bir konuşma yapacaktı ancak protestolar nedeniyle konuşmasını yapamadı ve konuşma daha sonra banttan yayınlandı.

Carrie Lam konuşmasında halkı Hong Kong'u normale döndürmeye çağırdı. Hong Kong'un en önemli sorunlarından birisinin "konut" sorunu olduğunu ve bunun için uzun vadeli önlemler alınacağını belirtti.

Lam; önümüzdeki üç yıl içerisinde 10 bin konut yapılacağını söyledi. Ayrıca sırada bekleyen insanlar için yapılacak bir nakit yardımından bahsetti. Bununla beraber üç yeni metro hattı için bir proje hazırlandığını belirtti.

Lam; “Hong Kong 1997’den bu yana en ciddi zorluklarla karşı karşıya, ancak şiddete sona erdiğinde fırtınanın ardından çıkan gökkuşağını göreceğiz.” dedi.

Genel olarak kısaca özetlemek gerekirse Carrie Lam'ın yaptığı açıklamalar "konut arzının" arttırılması ve halka bir takım desteklemeler verilmesi noktasında yoğunlaştı. Onun dışında protestocuların diğer talepleri ile ilgili bir açıklama gelmedi.


Bununla beraber Lam'ın açıklamaları kimseyi tatmin etmedi. Özellikle Pekin merkezli bazı siyasi partiler de Lam'ın "olayların önlenmesi için gerekli tedbirleri kararlılıkla alamadığı" yönünde eleştirilerde bulundu.

 Hong Kong'un önde gelen muhaliflerinden Jimmy Sham çekiç ve bıçak kullanan dört kişi tarafından saldırıya uğradı.

 19 Ekim 2019-19 yaşındaki bir gösterici bildiri dağıtırken bıçaklandı. Ağır yaralanan öğrenci hastaneye kaldırıldı.

 20 Ekim 2019-Hong Kong polisi hafta sonunda gerçekleşen protesto gösterilerinde Kowloon Camisine boyalı su sıktı. Hong Kong polisi akabinde olayın yanlışlıkla olduğunu belirten bir açıklama yayınladı.
21 Ekim 2019-Hong Kong polisinin Kowloon Camisine "boyalı su sıkması" eleştiriye neden olurken Hong Kong yöneticisi Carrie Lam "özür diledi..." Bu arada İslami gruplar Lam'ın özrünü kabul ettiklerini açıkladı.

 Cumartesi günü 19 yaşındaki bir göstericiyi bıçaklayan şüpheli 22 yaşındaki Cook Liu Guosheng polis tarafından yakalandı.
22 Ekim 2019-Financial Times, Çin’in Hong Kong yöneticisi Carrie Lam’ın yerine geçici bir yönetici atamayı planladığını iddia etti.


Hong Kong, protesto krizini başlatan cinayet zanlısı Chan Tong-kai’yi serbest bıraktı.

 23 Ekim 2019- Hong Kong protestocuları İspanya Katalan ayrılıkçıları için destek mitingi düzenledi.

28 Ekim 2019- Hong Kong'da bulunan Demosisto hareketinin lideri Joshua Wong yaklaşan seçimlere aday oldu ancak adaylığı şartlarını yerine getirmediği için kabul edilmedi.

31 Ekim 2019- ÇKP'nin dört gün süren kapalı toplantısında (Dördüncü Plenum) Hong Kong ve Macau'da ulusal güvenliği korumak için sağlam bir yasal sistem ve uygulama mekanizması kurulacağı belirtildi.
1 Kasım 2019- ÇKP 19.Merkez Komitesi tarafından 28-31 Ekim tarihinde Pekin’de yapılan dört günlük genel oturumun sonunda yayınlanan bildiride partinin Hong Kong ve Makau'da 'ulusal güvenliği korumak için sağlam bir yasal sistem ve uygulama mekanizması' kuracağı belirtildi.

İngiltere; Hong Kong ile ilgili yayınladığı "19" sayfalık bir raporda Hong Kong'daki protestoculara "şiddete son verin" çağrısı yaparken, Hong Kong polisinin de "orantılı" davranması gerektiğini söyledi.

İngiltere Dışişleri Bakanı Raab, HK'daki gösterilerin zaman içinde niteliğinin değiştiğini ve sertleştiğini vurguladı.

Rapor barışçıl ve yasal protesto hakkını desteklediğini vurgularken, "şiddeti" kınadıklarının altını özellikle çizdi.

Hong Kong'da polisin dün "patlayıcı maddeler" ele geçirmesi durumun vahametini ortaya koyuyor. Polis Cuma sabahı da internette "şok tabancası" satan bir şahsı 10 adet şok tabancası ile birlikte gözaltına aldı.

2 Kasım 2019- Amerikan kahve zinciri Starbucks'ın bir dükkanı ve Çin’in Xinhua haber ajansının ofisleri de dahil olmak üzere bazı dükkanlar ve işyerleri protestocular tarafından tahrip edildi.

4 Kasım 2019- Çin devlet medyası, Xinhua haber ajansının Hong Kong'daki ofisine yapılan saldırı sonrası, yetkilileri Hong Kong’daki protestoculara karşı “daha ​​sert bir tutum” almaya çağırdı.

5 Kasım 2019- Çin devlet başkanı Xi ve HK yöneticisi Carrie Lam Şangay'da görüştü. Xi, HK yöneticisine olan "yüksek güvenini ve desteğini" dile getirdi. Böylece Pekin'in HK yöneticisini değiştirebileceği yönündeki siyasi kulisler de son bulmuş oldu.

6 Kasım 2019- China Daily gazetesinde yayınlanan editöryal makalede Han Zheng'in Hong Kong'da yaşanan kargaşaya bir son verilmesi için HK'nın yasama, yürütme ve yargı organlarına "kuvvetli bir çağrısı" söz konusu.

Makale içerisinde ilginç ayrıntılar da mevcut. Misal bugüne kadar gözaltına alınan 2700 civarında şüphelinin genellikle kefaletle serbest bırakıldığı ve bu kişilerin yeniden eylemlere katıldığı bilgisi var.

Hatta makalede "Bu durum, hakimlerin ve Hong Kong hukuk sisteminin  tarafsızlığı ve dürüstlüğü ile ilgili soruları gündeme getirdi." gibi bir ibare de var. Bu satırları Pekin'in HK'ya ciddi bir uyarısı olarak okumak da mümkün.

Hong Kong'da Chow Tsz-lok adlı üniversite öğrencisinin gösteriler esnasında yüksek bir yerden düşerek hayatını kaybettiği açıklandı.
7 Kasım 2019- Bir öğrencinin ölümünün ardından Hong Kong’da gösteriler yoğunlaşarak devam ediyor.

11 Kasım 2019-Hong Kong'da olaylar kontrolden çıkmış durumda. Protestocular, Ma On Shan'daki üst geçitte tartıştıkları bir kişiyi ateşe verdi. Bu arada Sai Wan Ho'daki gösteriler sırasında polisin bir protestocuyu omzundan vurduğu belirtiliyor.

Hong Kong yöneticisi Carrie Lam, yoğun şiddet olaylarının yaşandığı bir günün akşamında basın toplantısı düzenledi.

📌Lam: "İsyancıların 'şiddet içeren eylemlerine' teslim olmayacağım."

📌Lam: "Vatandaşlar şehirde güvenli bir şekilde yaşanıp yaşanmayacağı konusunda endişeliler. Yaygın şiddet toplumun tümü tarafından şiddetle kınanmalıdır. Çeteler artık sadece mülklere zarar vermiyor insanları da yaralıyorlar."

📌Carrie Lam, HK'da bugün 60 kadar insanın yaralandığını belirtti. Bir kişinin ateşe verildiğini ve bir gencin de vurulduğunu söyleyerek bunun çok endişe verici olduğunu dile getirdi.

📌Carrie Lam, isyancıların masum insanlara zarar vererek siyasi taleplerini yerine getirmede “başarılı olmayacağını” belirtti. Politik duruşlarından bağımsız olarak, herkesi şiddet eylemlerini durdurmaya çağıran Lam, işlerin düzelmesinin tek yolunun bu olduğunu ekledi.

📌Carrie Lam; “Yükselen şiddetin sözde politik talepleri yerine getirme yönünde baskı yaratacağını düşünen birileri varsa, bu ifadeyi açık ve yüksek sesle söylüyorum, bu olmayacak” dedi.

13 Kasım 2019-Çin'in Hong Kong'taki İrtibat Ofisi, Hong Kong Özerk İdari Bölgesi yönetiminden, bölgede şiddet eylemlerine dönüşen protestoları daha sert şekilde bastırmasını istedi.

14 Kasım 2019-Global Times gazetesinin, Hong Kong hükümetinin bu hafta sonu sokağa çıkma yasağı ilan etmesi bekleniyor" şeklindeki tweeti sildiği belirtiliyor.

Bu arada Global Times editörü Hu Xijin "tweet" ile ilgili olarak sokağa çıkma yasağının ilanını destekleyecek yeterli bilgi bulunmadığı için tweetin silinmesini talep ettiğini açıkladı.

HK polisi "Çarşamba günü şiddetin 'çok tehlikeli ve hatta ölümcül bir seviyeye' ulaştığını" açıkladı.

Hong Kong'da özellikle üniversite kampüsleri savaş alanına dönmüş durumda.

Xinhua'da Hong Kong ile ilgili çıkan yazıda HK'nın kritik bir kavşakta olduğu ve tamamen terörize olmak üzere olduğundan bahsedilmiş. Yazı:"Hong Kong'daki tüm insanların ayağa kalkıp şiddete net bir şekilde hayır demelerinin zamanı geldi." diye son bulmuş.

Çin'in Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Geng Shuang: "Hong Kong, Çin'in Hong Kong'udur. ABD’yi durumu kavramaya ve çok geç olmadan yasa tasarılarını geri çekmeye çağırıyoruz."

15 Kasım 2019-Hong Kong'da gösteriler sokaklardan üniversite kampüslerine kaymış durumda. "Su gibi ol!" (be water) diyen göstericilerin kampüsleri mekan tutması bir strateji değişikliğine işaret ediyor.

Bu strateji değişikliği aynı zamanda göstericilerin belirli mekanların birer "üs bölgesi" haline getirilmesi isteğini ortaya koyuyor. Bu şekilde merkezi idarenin bu noktalara müdahale etmesi zorunlu hale gelebilir.

Muhtemelen göstericilerin istediği de böyle bir müdahale olması. Uzun süre akışkan bir strateji izleyen göstericiler mekansal bir değişime giderek çatışmayı belirli bölgelerde kalıcı hale getirmeye çabalıyor. Merkezi yönetim bu tablo karşısında kritik kararlar alabilir.

16 Kasım 2019-Çin Ordusu askerleri Hong Kong sokaklarında. Askerler garnizon civarındaki yollar üzerinde bulunan barikatları temizliyor. Özellikle devlet medyası, PLA askerlerinin HK sokaklarında göstericiler tarafından bırakılan çöpleri topladığı görüntüleri yayınlamaya devam ediyor.

Hong Kong Yüksek Mahkemesi maske yasağını anayasaya aykırı bulduğunu açıkladı.



17 Kasım 2019-Hong Kong'da protestocular tarafından molotof kokteyli ile saldırıya uğrayan bir polis aracı yandı. Polis, Hong Kong Politeknik Üniversitesini kuşattı.
Hong Kong'da bir polis okla vuruldu. Hong Kong'u savaş alanına çeviren göstericilerin ilginç bir evrilme sürecinden geçtiği görülüyor.


18 Kasım 2019-Hong Kong’da protestoların başlangıcından bugüne 4500 kişinin tutuklandığı belirtildi.
Bu arada Komünist Parti’ye yakınlığı ile bilinen People’s Daily gazetesi, “uzlaşmaya yer olmadığını” söyledi. Global Times gazetesinin baş editörü ise polise eğer saldırı olursa gerçek mermi kullanma çağrısında bulundu.
19 Kasım 2019-Çin dışişleri bakanlığı, Çin'in merkezi hükümetinin, HK yöneticisini ve HK polisinin şehirde yasayı uygulamasını desteklemeye devam edeceğini söyledi.

Hong Kong polisi son olarak Politeknik üniversitesini kuşatmıştı. Göstericilerin bir polis aracını yaktığı olaylarda çok sayıda gözaltı yapılırken. Birçok göstericinin köprülerden atlayarak kampüsten uzaklaştığı sahneler dikkat çekti.


ABD Dışişleri Bakanı Pompeo, Hong Kong'daki huzursuzluk ve şiddet nedeniyle ciddi bir endişe duyduklarını ve HK yönetiminin şehirde sükuneti sağlama hususunda sorumlu olduğunu söyledi.

Çin’in Londra Büyükelçisi, İngiltere’yi Hong Kong’a olan yaklaşımından dolayı iki yüzlü olmakla suçladı. Büyükelçi Liu Xiaoming: "Çin’in iç işlerine müdahale ediyorlar. Dengeli gözüküyorlar ama aslında taraf tutuyorlar." dedi.

Hong Kong’un yeni polis şefi Chris Tang yapılan sahte haberlerin HK polisinin itibarını zedelediğini söyledi.

Çin, Hong Kong mahkemelerinin maske yasağı konusunda karar verme yetkisinin olmadığını söyledi.

Göstericiler ne istiyor?

 İade yasasının kaldırılması talebi ile başlayan gösteriler yeni talepler ile giderek genişleyen bir liste haline gelmiş durumda. Bu talepler şöyle sıralanıyor;
-İade yasasının tamamen kaldırılması.(Carrie Lam, tasarıyı geri çektiklerini açıkladı)
-Tutuklananların serbest bırakılması ve aklanması.
-Göstericiler ile ilgili "İsyan" ve "isyancı" kelimelerinin kullanılmaması.
-Yaşanan şiddet olayları ile ilgili bağımsız bir soruşturma yapılması.
-Hong Kong yöneticisi Carrie Lam'ın istifa etmesi.
-Hong Kong seçimlerinde genel oy hakkı tanınması.

 Çin tarafından ise taleplere dönük herhangi bir açıklama yapılmazken söz konusu gösterilerin batı merkezli eller tarafından maniple edildiği dile getiriliyor. Şehirde kamu güvenliğinin tehlikeye düşmesi durumunda merkezi hükümetin müdahale edebileceğinin altı özellikle çiziliyor. 

 Hong Kong yöneticisi Carrie Lam'ın "iade yasasının" geri çekileceğini yasaklaması kentteki tansiyonu düşürmedi. Protestocular diğer dört isteğin de yerine getirilmesi için gösterilere devam ediyor.
Paylaş:
Copyright © Hussoloji | Powered by Blogger Design by ronangelo