Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "iki partili sistemi istiyorum" açıklamasının ardından yoğun bir "başkanlık sistemi" tartışması başladı. Ana Muhalefer partisi Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun "halk isterse saygı duyarım" tarzındaki açıklaması ise siyaset dünyasını daha da hareketlendirdi.


Peki Başkanlık Sistemi Nedir ve Nasıl İşler? ABD, Başkanlık Sistemi ile yönetildiği için hayli popüler olan yönetim biçimi her ülkede istenen sonuçları veriyor mu?


Başkanlık Sistemindeki temel espri güçler ayrılığında gizlidir. Yürütme ve yasamanın iç içe olmadığı ve yürütmenin daha çok ön plana çıktığı bir sistem olarak tanımlanabilir. Parlamenter sistemden en önemli farkı da yürütme ve yasamanın net ayrılığıdır.


Devlet Başkanı "yasa önermez" ancak yasaları veto etme yetkisi vardır. Başkanlık Sistemi ile beraber "erken seçim" kavramı ortadan kalkmaktadır. Sabit bir görev süresi vardır ve Başkan bu görev süresi içinde görevinden alınamaz. Ancak istisna olarak impeachment (meclis soruşturması)  gibi sistemleri uygulayan ülkeler olmuştur. Fakat dediğim gibi bu istisnadır.


Devlet başkanı; kabine üyeleri, ordu veya yürütme erkinin herhangi bir çalışanını doğrudan yönetme hakkına sahiptir. Fakat hakimleri fesh etme veya emir verme gibi bir yetkisi yoktur.


Genel olarak özetlemek gerekirse Başkanlık Sisteminde:




  • Başkan Halk tarafından seçilir.

  • Yürütme bir tek kişiden oluşmaktadır. Kabinesini kendisi oluşturur.

  • Yasama, yürütmeyi feshedemez.


Başkanlık sisteminin dört temel faydası vardır: Doğrudan yetki, Kuvvetler Ayrılığı, Hızlı Karar Mekanizması ve İstikrar'dır.

Başkanlık Sistemine getirilen temel eleştiriler ise şunlardır: Otoriter rejime olan eğilim, Liderlik değişiminde engeller, Ülkelerin siyasi geleneklerine göre farklılıklar...