Boko Haram, 2009 yılından bu yana Nijerya'nın kuzeyinde bir İslam devleti kurulması için uğraşıyor. Grup, polis, ordu ve yetkililerin yanı sıra okul ve kiliselere de sık sık saldırılar düzenliyor. 14 Nisan Günü Nijerya'nın başkenti Abuja'da meydana gelen patlamada 75 kişi öldü ve olayın ardından Boko Haram'ın saldırıyı üstlendiği haberleri ortaya atıldı. ((Bazı basın organları, Boko Haram lideri Ebubekir Şekau'nun yeni bir video yayınlayarak, saldırının sorumluluğunun örgütün üstlendiğini söylediğini bildirdi ancak Nijeryalı yetkililer böyle bir videodan henüz haberdar olmadıklarını ifade etti. Kaynak:http://www.timeturk.com/tr/2014/04/20/otobus-terminalindeki-patlamayi-boko-haram-ustlendi.html#.U1OcWfl_sXE))


Boko Haram, bu yıl ülkenin kuzey doğusundaki üç eyalette düzenlediği saldırılarla 1500’den fazla kişinin ölümüne neden oldu. ((http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/04/140414_nijerya_saldiri.shtml)) Afrika'nın Taliban'ı olarak da nitelenen ve 2002 yılında Nijerya'nın kuzeyinde kurulan Boko Haram'ın kelime anlamı "Batı Eğitimi Haram" manasında çevrilebilir. Batı'nın bütün değerlerini ve araçlarını reddeden örgüt için pantolon giymek ve seküler tarzda eğitim veren okullara devam etmek gibi batıya özgü değerler haram. ((http://www.bbc.com/news/world-africa-13809501)) Örgütün lideri 2009 yılına kadar Muhammed Yusuf iken Yusuf'un 2009 yılından öldürülmesinin ardından yerine Ebubekir Şekau geçmiştir. Şekau'nun da 2009 yılında bir çatışmada öldürüldüğü söylenmiş ancak 2010 yılında yayınlanan bazı videolar Şekau'nun yaşadığına dair bazı emareler ortaya çıkarmıştır. ((2010 yılında çektiği bir videoda Şekau, çatışmada vurulduğunu doğrulamış ancak kurtulduğunu ifade etmiştir. Kaynak: http://www.france24.com/en/20120111-terror-chief-boko-haram-imam-shekau-youtube-nigeria-goodluck-jonathan-al-qaeda-oil/))


Örgütün resmi ismi Jama'atu Ahlis Sunna Lidda'awati wal-Jihad ("Tebliğ ve Cihat için Ehl-i Sünnet Cemaati"). Boko Haram, yerel Hausa dilinden çevrilen ve "Batı Eğitim Haram" anlamına gelen bir cümle. Ülkenin kuzeyinde bulunan örgütün sempatizanları genelde bu ismi kullanıyorlar. Nijerya'nın kuzeyi ekonomik açıdan son derece geri kalmış durumda ve bölgede yaşayan halk ülkedeki yolsuzluk olaylarına ciddi tepkiler gösteriyor. Boko Haram'ın taraftar toplamasından en önemli faktörlerden birisi de ülkedeki gelir dengesizliği. Burada yaşayan Müslümanlar çocuklarını batının eğitiminin verildiğini düşündükleri okullara göndermiyorlar.


 Kaliforniya Üniversitesi profesörlerinden Paul Lubeck'e göre Muhammed Yusuf ya da bilinen diğer ismiyle Molla Ömer, Selefi akım mensubu ve özellikle de 14. yüzyıl Müslüman düşünürlerinden İbn-i Teymiye’nin fikirlerinden etkilenmiş bir molla. Nijeryalı akademisyen Hüseyin Zekeriya ise BBC’ye verdiği demeçte, Nijerya polisi tarafından yakalandığı 2009 yılına kadar Boko Haram’ın liderliğini yürüten Yusuf’un üniversite mezunu olduğunu, ileri düzeyde İngilizce bildiğini, pek çok Nijeryalı’nın sahip olmadığı maddi imkânlara sahip olduğunu, hatta Mercedes marka bir otomobil kullandığını ifade ediyor.((Reyhan Güner, Boko Haram Afrika'nın Taliban'ı mı? http://www.usakanalist.com/detail.php?id=715)) 2009 yılında Boko Haram'ın lideri Muhammed Yusuf, Nijerya polisi tarafından yakalanmış ve ardından öldüğü duyurulmuştur. Polis kaynaklarına göre Yusuf kaçmak istemiş ve kaçarken vurulmuştur. Ölüsü devlet televizyonundan gösterilen ve Boko Haram'ın bittiği duyurulan haberlerden sonra 2010 yılında yeniden ortaya çıkan Boko Haram, Ebubekir Şekau liderliğinde Bauchi eyaletindeki hapishaneye saldırmış ve hapiste olan taraftarlarının büyük kısmını serbest bırakmıştır. ((http://www.bbc.com/news/world-africa-13809501)) Analistlere göre Şekau, Yusuf'tan çok daha tehlikelidir çünkü Yusuf'a göre daha radikal ve her fırsatta eylem yapmaya meyilli bir liderdir. Araştırmacı Martin Ewi'ye göre: "Yusuf'un daha geniş bir vizyonu vardı. İslami çalışmaları Nijerya'nın kuzeyinde birleştirici bir vazife görüyordu. Saklanmıyordu ve herkes onu biliyordu. Hiçbir zaman El-Kaide tarzı eylemler içine girmedi. Şekau, Yusuf'tan daha tehlikeli çünkü bütün fırsatları değerlendiriyor. Kendi yararına gördüğü bütün hedeflere saldırıyor." ((http://www.france24.com/en/20120111-terror-chief-boko-haram-imam-shekau-youtube-nigeria-goodluck-jonathan-al-qaeda-oil)) Örgüt eylemlerinde genellikle motosikletli elemanlar kullanıyor. ((http://www.nytimes.com/2009/07/28/world/africa/28nigeria.html?scp=6&sq=nigeria&st=cse))


Aslında Nijerya'daki islami hareketliliği anlamak için biraz daha geriye, 1999 senesine gitmek gerekmektedir. 1999 yılında Nijerya'nın kuzeyinde bulunan bazı eyaletlerde şeriat hükümleri uygulanmaya başlanmış ve bu da Sharia Conflict in Nigeria diye bilinen "şeriat çatışmalarını" başlatmıştır. 2002 yılına kadar Müslüman ve Hristiyanlar arasında süren bu çatışmalar sonucunda Boko Haram kurulmuş ve örgüt bu arka plana dayanarak hareket etmeyi seçmiştir. Bu arada Nijerya'daki islami çevrelerde çok önemli bir etkisi bulunan Muhammed Marwa (Maitatsine)'yı tanımadan Nijerya'daki islami hareketler hakkında analizlerde bulunmak son derece zordur. 1980 yılında vefat eden Marwa, son derece önemli bir vaiz olarak bilinmektedir. ((The Maitatsine Risings in Nigeria-http://www.jstor.org/stable/1580874))


Örgütün nasıl finanse edildiği konusu ise tam bir muamma. Banka soygunlarından bölgede alınan haraçlara kadar geniş bir yelpazede çeşitli iddialar ortada durmaktadır. ((http://www.cnn.com/2013/10/01/opinion/campbell-boko-haram/index.html)) Nijerya'da bulunan diğer islami gruplarla arasında sorunlar bulunan Boko Haram bu gruplar tarafından çok sert biçimde eleştiriliyor. Hücre sistemiyle yapılanan örgütün aralarında 12 yaşındakilerin de bulunduğu çocuk savaşçıları kullandığı Human Rights Watch raporlarına yansımıştır. ((http://www.bbc.com/news/world-africa-16344610)) 2002 ve 2013 yılları arasında yaklaşık 10 bin kişinin ölmesine yol açan çatışmalar sonucunda 90 bin kişi göç etmek zorunda bırakılmıştır. Bu arada ABD, 13 Kasım 2013 tarihinde Boko Haram'ı terörist örgütler listesine almıştır.


Bazı analistlere göre Boko Haram'ın North African Arm AQIM (Al Qaeda in the Islamic Maghreb) ve Somali'deki Al Shabaab örgütleri ile ilişkileri mevcuttur ancak Boko Haram bu iddiaları yalanlamıştır.


Sonuç olarak Nijerya'da var olan gelir dengesizliği ve işsizliğin yüksek olması gibi sebepler ülkenin kuzeyinde ciddi tepkiler üretmiş bu tepkiler İslami bir duyarlılığın etkisiyle evrilmiş ve Boko Haram ortaya çıkmıştır. Nijerya Devletinin birleştirici ve sakinleştirici bir söylemle iki halk arasında barışı yeniden inşa edebilmesi için ülkenin kuzeyinin geri kalanıyla entegrasyonu için büyük bir restorasyan çalışması gerekmektedir. Hristiyan ve Müslümanlardan oluşan nüfusun barışçı bir ülkede yaşamasının sağlanması için öncelikle eğitim sistemi reforme edilmeli ve İslami bir çerçeveye kavuşturulması gerekmektedir. Böylece ülkenin kuzeyindeki direnç kırılacak ve taraflar arasında iletişim kanalları açılabilecektir.